ΤΕΝΤΟΝΤΟΕΛΥΤΡΙΤΙΔΑ DE QUERVAIN’S

Η νόσος του De Quervain’s αποτελεί ουσιαστικά μια στενωτικού τύπου τενοντοελυτρίτιδα των δύο εκ των τενόντων του αντίχειρα. Οι αθλητές, οι χειρώνακτες και τα άτομα που ασχολούνται συστηματικά με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές εμφανίζουν συχνά προβλήματα με τους τένοντες στα χέρια τους.

Γενικά τα άτομα τα οποία χρησιμοποιούν τα χέρια τους σε επαναλαμβανόμενες και δυναμικές δραστηριότητες ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου να εμφανίσουν την στενωτική τενοντοελυτρίτιδα του De Quervain’s.



Ανατομία

Η τενοντοελυτρίτιδα του De Quervain’s επηρεάζει τον μακρό απαγωγό και βραχύ εκτείνοντα τένοντες του αντίχειρα.
Οι τένοντες αυτοί περιλαμβάνονται μέσα σε μια δεσμίδα συνδετικού ιστού δημιουργώντας ένα κανάλι μέσα στο οποίο ολισθαίνουν επιτελώντας τον σκοπό τους. Επαναλαμβανόμενες κινήσεις του αντίχειρα δημιουργούν συνθήκες φλεγμονής στους τέντοντές του και στα περιβάλλοντα έλυτρά τους.

Η φλεγμονή αυτή μπορεί να οδηγήσει σε τοπικό οίδημα με άμεσο αποτέλεσμα την δυσκολία ολίσθησης των τενόντων μέσα στο κανάλι τους. Το γεγονός αυτό προκαλεί πόνο στη βάση του αντίχειρα ο οποίος πολλές φορές είναι τόσο δυνατός που αναγκάζει το άτομο να διακόψει την εργασία του.

Ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα εμφανίζουν συχνά το νόσημα ενώ σε άλλες περιπτώσει ένας τραυματισμός στους τένοντες του αντίχειρα μπορεί να δημιουργήσει ουλή παρεμποδίζοντας την φυσιολογική λειτουργία των τενόντων.





Οι δύο από τους τένοντες του αντίχειρα φλεγμαίνουν με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ολισθήσουν εύκολα μέσα στο έλυτρό τους προκαλώντας έντονο πόνο (μπλε = φυσιολογική υφή και πάχος των τενόντιων ελύτρων, κόκκινο= οι τένοντες και τα έλυτρά τους βρίσκονται σε κατάσταση φλεγμονής).





Το οίδημα που προκαλείται στα έλυτρα των τενόντων παρεμποδίζει την ανώδυνη κίνηση αυτών.



Τι συμπτώματα προκαλεί;

Οι ασθενείς παραπονούνται συνήθως για :
πόνο στην βάση του αντίχειρα ο οποίος επιδεινώνεται με τις κινήσεις του καρπού του δακτύλου.
Οίδημα μπορεί να εμφανιστεί σε οξείες καταστάσεις στη βάση του αντίχειρα.
Αίσθημα δυσκολίας επιτέλεσης της κίνησης της έκτασης και απαγωγής του αντίχειρα λόγω μηχανικής παρεμπόδισης αυτής.





Οίδημα στη περιοχή της βάσης του αντίχειρα χαρακτηριστικό οξείας φλεγμονώδους κατάστασης της περιοχής.  Ο ασθενής αναφέρει έντονο πόνο κατά τη προσπάθεια κίνησης του αντίχειρα αλλά και του καρπού.



Πως γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση της τενοντοελυτρίτιδας του De Quervain’s είναι ουσιαστικά κλινική. Ο Ορθοπαιδικός εξετάσει τον ασθενή και ουσιαστικά θέτει την διάγνωση. Οι ακτινολογικές εξετάσεις γίνονται με σκοπό να αποκλειστούν άλλα νοσήματα όπως μια αρθρίτιδα στον καρπό η οποία έχει τελείως διαφορετική θεραπευτική αντιμετώπιση.





Test:  Α.  Ο ασθενής συλλαμβάνει στη παλάμη του τον αντίχειρα.
          Β.  Παρεκλίνει τον καρπό προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Η αναπαραγωγή του πόνου κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας αυτής αποτελεί
ενδεικτικό αλλά όχι παθογνωμονικό τέστ για την πάθηση.

Αποκατάσταση

Αν έχει συμβεί μια άμεση πλήξη στον καρπό ή στο αντιβράχιο , ή μια πτώση πάνω σε τεντωμένο χέρι, πρέπει πρώτα να αποκλείσουμε το κάταγμα και τη συνδεσμική κάκωση. Αν δεν έχει συμβεί κάτι τέτοιο η αρχική αντιμετώπιση περιλαμβάνει αντιφλεγμονώδη φάρμακα και ανάπαυση και αποχή από δραστηριότητες που επιδεινώνουν την κατάσταση. Τα θεραπευτικά φυσικά μέσα για τον έλεγχο του πόνου και του οιδήματος όπως είναι οι υπέρηχοι, η ιοντοφόρεση και η παγοθεραπεία είναι αποτελεσματικά. Ο νάρθηκας για την τενοντοελυτρίτιδα De Quervain περικλείει την καρπομετακάρπια και την μετακαρποφαλαγγική άρθρωση του αντίχειρα και τον καρπό. Ο νάρθηκας εφαρμόζεται στην αρχή συνήθως συνέχεια για τις πρώτες2-3 εβδομάδες και αφαιρείται μόνο για λόγους υγιεινής. Όσο υποχωρούν τα συμπτώματα ελαττώνεται ο χρόνος εφαρμογής του.

Η διάταση των προσβεβλημένων περιοχών χωρίς πόνο πρέπει να ξεκινήσει μαζί με την ανάπαυση (νάρθηκας) και αντιφλεγμονώση φαρμακευτική αγωγή. Μόλις ελαττωθεί ο πόνος ξεκινά η ενδυνάμωση των λαβών και των μυών του καρπού. Η ενδυνάμωση ξεκινά ισομετρικά προοδεύει στο πλήρες εύρος τροχιάς ενάντια στη βαρύτητα και στη συνέχεια με ελαφρά βάρη στο εύρος τροχιάς χωρίς πόνο. Η πρόοδος στην φόρτιση και στην πλειομετρική εξάσκηση γίνεται εφόσον δεν υπάρχει επιδείνωση των συμπτωμάτων.

Ρήξη πρόσθιου χιαστού

Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος απορροφά το 86% της δύναμης που προκαλεί η προς τα εμπρός ολίσθηση των κνημιαίων κονδύλων ως προς τους μηριαίους κονδύλους κατά την έκταση του γόνατος. Η υπόλοιπη δύναμη απορροφάται από το οπίσθιο κέρας του έσω μηνίσκου, τον έσω πλάγιο σύνδεσμο, την έσω οπίσθια επιφάνεια του αρθρικού θυλάκου και την κυρτή αρθρική επιφάνεια των μηριαίων κονδύλων.

Οι ρήξεις του πρόσθιου χιαστού αυξάνονται συνεχώς λόγω της μεγάλης συμμετοχής πληθυσμού σε αθλήματα, όπως το ποδόσφαιρο, η καλαθοσφαίριση, η αντισφαίριση και οι χιονοδρομίες. Ιδιαίτερα στις χιονοδρομίες, οι κακώσεις του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου καλύπτουν το 25% ως 30% όλων των κακώσεων του γόνατος. Η επαγγελματοποίηση και το υψηλό επίπεδο του αθλητισμού σήμερα ενισχύει το παραπάνω φαινόμενο.

Ο πρόσθιος χιαστός υφίσταται ρήξη συνήθως στη μεσότητά του (70%), ενώ σπανιότερα παρατηρείται απόσπαση της μηριαίας και της κνημιαίας πρόσφυσής του.

Τα συμπτώματα συνίστανται σε οίδημα του γόνατος, επώδυνη κινητικότητα της άρθρωσης και δυσχέρεια της βάδισης. Στη διάγνωση συμβάλλει η γνώση του μηχανισμού κάκωσης, ο αίμαρθρος, που αποτελεί συχνά το μόνο κλινικό σημείο, και λειτουργικές δοκιμασίες, οι οποίες εκτελούνται από τον ιατρό ή τον φυσικοθεραπευτή, και με τις οποίες ελέγχεται η ακεραιότητα του πρόσθιου χιαστού.

Η διάγνωση υποβοηθείται από τις απλές ακτινογραφίες, με τις οποίες ελέγχεται η ύπαρξη αποσπαστικού κατάγματος στην έκφυση του συνδέσμου. Η διάγνωση τεκμηριώνεται με την αρθροσκόπηση, με την οποία είναι δυνατή η παράλληλη διάγνωση και αποκατάσταση της συνδεσμικής βλάβης. Ιδιαίτερη συμβολή στη διάγνωση ρήξεων πρόσθιου χιαστού και των συνοδών οστικών κακώσεων έχει η μαγνητική τομογραφία, το ποσοστό ακρίβειας της οποίας κυμαίνεται από 90 έως 100%.

Στόχος της θεραπευτικής αγωγής είναι η αποκατάσταση της σταθερότητας του γόνατος, που συνδέεται άμεσα με την προστασία των μηνίσκων και των αρθρικών χόνδρων και η ταχύτερη, κατά το δυνατόν, επάνοδος στην αθλητική δραστηριότητα.

Αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο, η χειροσφαίριση, η καλαθοσφαίριση, η πετοσφαίριση, η αντισφαίριση, η ενόργανη γυμναστική και οι χιονοδρομίες χαρακτηρίζονται από ταχύτατες διαδοχικές επιταχύνσεις, επιβραδύνσεις, στροφές και άλματα, που επιβαρύνουν ιδιαίτερα τον πρόσθιο χιαστό.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή της συντηρητικής ή της εγχειρητικής αγωγής είναι οι λειτουργικές απαιτήσεις του αθλητή, η ηλικία, το επίπεδο των αθλητικών ενασχολήσεων, οι καθημερινές δραστηριότητες και το επάγγελμά του. Η ηλικία αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα επειδή δύσκολα τροποποιούνται οι αθλητικές δραστηριότητες σε νεαρά άτομα και συνεπώς το αποτέλεσμα της συντηρητικής θεραπείας δεν είναι πάντοτε ικανοποιητικό.

Πολλοί αθλητές με χαλαρότητα του πρόσθιου χιαστού, που αντιμετωπίστηκε συντηρητικά, μπορούν να επιστρέψουν σε αθλητική δραστηριότητα χαμηλότερης όμως έντασης και προσαρμόζονται στην αστάθεια του γόνατος, τροποποιώντας ορισμένες κινήσεις. Αντίθετα σε αθλητές υψηλών επιδόσεων η χειρουργική παρέμβαση αποτελεί τη θεραπεία εκλογής.

Πλέον ο “χρυσός κανόνας” της άμεσης χειρουργικής παρέμβασης εντός των 2 πρώτων εβδομάδων από την κάκωση αμφισβητείται από πολλούς συγγραφείς. Αυτό γιατί η άμεση χειρουργική παρέμβαση συνδέεται με αυξημένη συχνότητα ανάπτυξης μετεγχειρητικών συμφύσεων στην άρθρωση. Αντ’ αυτού οι συγγραφείς προτείνουν παροχέτευση του αίμαρθρου και καθυστέρηση της επέμβασης για 3 έως 6 εβδομάδες. Στο παραπάνω χρονικό διάστημα εφαρμόζεται πρόγραμμα φυσικοθεραπείας, που περιλαμβάνει τη χρήση ψυχρών επιθεμάτων για την 1η εβδομάδα, ανάρροπη θέση για παροχέτευση του αίμαρθρου και ένας συνδυασμός από εκεί και έπειτα θεραπειών με υπέρηχα, διαδυναμικά ρεύματα, δινόλουτρα, διαθερμίες και laser. Ταυτόχρονα επιτελείται παθητική κινησιοθεραπεία προς αποφυγή των συμφύσεων και εκτέλεση ισομετρικών ασκήσεων του τετρακέφαλου προς αποφυγή της ατροφίας του.

Η εγχειρητική αντιμετώπιση συνίσταται σε καθήλωση του πρόσθιου χιαστού με σύρμα, βίδες ή απορροφήσιμο ράμμα. Σε ρήξη της μεσότητας του πρόσθιου χιαστού έχει επικρατήσει η πλαστική του συνδέσμου με χρησιμοποίηση αυτομοσχευμάτων επιγονατιδικού τένοντα, λαγονοκνημιαίας ταινίας, τένοντα του ημιτενοντώδους και του ισχνού ή επιλέγονται συνθετικά μοσχεύματα.

Μετεγχειρητικά τοποθετείται λειτουργικός νάρθηκας και τελευταία εφαρμόζεται εντατικό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας από την πρώτη κιόλας μετεγχειρητική ημέρα.

Στο στάδιο αυτό στόχος της φυσικοθεραπείας είναι η υποχώρηση του μετεγχειρητικού αίμαρθρου, η ταχύτερη αποκατάσταση της ενεργητικής και παθητικής κινητικότητας του γόνατος, η ενδυνάμωση του τετρακεφάλου αλλά κυρίως των οπίσθιων μηριαίων, που θα προστατέψουν το μόσχευμα, και τέλος η πρώιμη φόρτιση του σκέλους. Ο χρόνος έναρξης της φυσικοθεραπείας εξαρτάται από τη σταθερότητα του μοσχεύματος.

Η κυριότερη επιπλοκή μετά από πλαστική του πρόσθιου χιαστού είναι η δημιουργία συμφύσεων στην άρθρωση που συνεπάγεται περιορισμό της πλήρους έκτασης του γόνατος άνω των 50 . Με την φυσικοθεραπεία οι συμφύσεις περιορίζονται σημαντικά.

Αυχενικό σύνδρομο

Με το όρο αυτό εννοούμε πόνο στην περιοχή του αυχένα ή πόνο που ακτινοβολεί στην πλάτη ανάμεσα στις ωμοπλάτες, στους ώμους, τα χέρια ακόμα μέχρι τα δάκτυλα των χεριών. Ο πόνος μπορεί να είναι οξύς ή χρόνιος.

ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΑΥΧΕΝΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

Όλοι μπορούμε να πάθουμε Αυχενικό Σύνδρομο. Στατιστικά τα ¾ των ενηλίκων κάποια στιγμή θα παρουσιάσουν κάποιας μορφής πρόβλημα στην περιοχή του αυχένα, ενώ σε έναν στους έξι το πρόβλημα θα είναι ο χρόνιος πόνος. Αυτό συμβαίνει γιατί αυτή η περιοχή της Σ.Σ. επιτρέπει μεγάλου εύρους κινήσεις, άρα είναι επιρρεπείς σε απευθείας τραυματισμούς, όπως στην περίπτωση απότομης ή βίαιης κίνησης λόγω τροχαίου ατυχήματος (whiplash syndrome), αλλά και από παρατεταμένη κακή στάση κατά την διάρκεια της εργασίας ή της ψυχαγωγίας, με αποτέλεσμα συνεχή τάση στους μύες και τους συνδέσμους της περιοχής. Τότε προκαλείται μυϊκός σπασμός, που σε αρκετές περιπτώσεις συνοδεύεται από μικροτραυματισμό των μυών και των συνδέσμων της περιοχής με ταυτόχρονη αλλαγή στην διάταξη του σκελετού. Έχουμε σε αυτήν την περίπτωση μια μυοσκελετική δυσλειτουργία. Τα συμπτώματα είναι πόνος και περιορισμός της κίνησης. Συνήθως ο πόνος υποχωρεί με την ξεκούραση. Μέσο αυτού του μηχανισμού δημιουργούνται επίσης τα Μυϊκά Σημεία Πυροδότησης του Πόνου ή Trigger Points. Πρόκειται για μικρά υπερευαίσθητα σημεία μέσα στους μύες, που προβάλλουν πόνο σε περιοχές του σώματος απομακρυσμένες από αυτά, ακολουθώντας κάποια συγκεκριμένα μοτίβα.

Τα προηγούμενα αν δεν αντιμετωπισθούν ικανοποιητικά τότε μπορεί να οδηγήσουν σε τραυματισμό και φλεγμονή των νεύρων της περιοχής ή ακόμα σε Κήλη Μεσοσπονδυλίου Δίσκου. Τότε προκαλείτε πόνος που ακτινοβολεί στην περιοχή του σώματος που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο νεύρο. Προκαλούνται αισθητικές διαταραχές όπως καυσαλγία, μούδιασμα, βελόνιασμα, κ.λ.π..
Η συνέχιση ακόμα περισσότερο αυτής της δυσλειτουργίας, οδηγεί πλέον σε μη αναστρέψιμες βλάβες δηλαδή σε εκφυλιστικές αλλοιώσεις των σπονδύλων της περιοχής (οστεοαρθρίτιδα). Αυτή προκύπτει από την φθορά του χόνδρου των αρθρώσεων, λόγω της ασυμμετρίας του καταμερισμού των φορτίων που δέχεται η περιοχή. Προκαλείται στένωση ων μεσοσπονδυλίων διαστημάτων περιορισμός της κινητικότητας και χρόνιος πόνος.

·ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση και αξιολόγηση του μεγέθους του προβλήματος . Αυτό επιτυγχάνεται με την συνεργασία του θεράποντος ιατρού και του φυσικοθεραπευτή , μέσω της φυσικής εξέτασης , διάφορων απεικονιστικών μεθόδων όπως είναι η ακτινογραφία (X-RAY) , η Μαγνητική Τομογραφία (MRI) ,Η Αξονική Τομογραφία (CT-SCAN) , άλλων ειδικών tests κ.λ.π. .

ΘΕΡΑΠΕΙΑ.Η θεραπεία συνήθως είναι μια επίπονη προσπάθεια που περιλαμβάνει :
Μείωση των δραστηριοτήτων του ασθενή , αλλά όχι ακινητοποίηση .
Αντιφλεγμονώδη και μυοχαλαρωτικά φάρμακα .
Ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας με Laser ή Ιοντοφόρεση (διαδερμική χορήγηση αντιφλεγμονώδους φάρμακου, με την χρήση γαλβανικού ρεύματος, απευθείας στην νευρική ρίζα που έχει την φλεγμονή),ηλεκτροθεραπεία, θεραπευτικό υπέρηχο και τεχνικές Manual Therapy .

Χωρίζεται σε τρεις βασικές φάσεις :ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ : Η πρώτη φάση της θεραπείας έχει σχεδιαστεί για να περιορίσει ή να εκμηδενίσει την σοβαρότητα της ενόχλησης , σταθεροποιώντας την κατάσταση όσο το δυνατόν πιο σύντομα. Η συχνότητα της θεραπείας είναι καθημερινή .
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ : Οι σκοποί αυτής της φάσης είναι να ισχυροποιηθεί το μυϊκό σύστημα , να βελτιωθεί η λειτουργικότητα της ΣΣ και να ολοκληρωθεί η επούλωση των τραυματισμένων ιστών . Συνεχίζεται η εφαρμογή θεραπευτικών μέσων με μηχανήματα . Η συχνότητα της θεραπείας μπορεί να γίνει τρεις φορές την βδομάδα . Ολοκληρώνεται με ασκήσεις στο σπίτι , οδηγίες διατροφής και προσπάθεια τροποποίησης των καθημερινών ασχολιών σύμφωνα με τις ανάγκες της ΣΣ .
ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ - ΠΡΟΛΗΨΗ : Η τρίτη και τελική φάση είναι σχεδιασμένη για να βελτιώσει την υγεία και την λειτουργικότητα της ΣΣ , προφυλάσσοντας από τον μηχανισμό που προκάλεσε τον αρχικό τραυματισμό . Η συχνότητα της θεραπείας καθορίζεται από τον θεραπευτή .

Οσφυαλγία

Από el.wikipedia.org

Η Κήλη δίσκου οσφύος (Lumbar Disk Herniation) είναι μια συχνότατη νόσος της σπονδυλικής στήλης (εν προκειμένω στήν οσφυϊκή μοίρα), οφειλόμενη σε συγκεκριμένη βλάβη μεσοσπονδύλιου δίσκου, η οποία προκαλεί Οσφυαλγία (πόνο στη μέση), Ισχιαλγία (πόνο στα κάτω άκρα) αλλά και άλλα συνοδά συμπτώματα^[1]. Πέραν της Κήλης δίσκου οσφύος, υφίστανται η Κήλη δίσκου αυχένος (Cervical Disk Herniation) και η Κήλη δίσκου θώρακος (Thoracic Disk Herniation) δηλαδή της Θωρακικής μοίρας σπονδυλικής στήλης (βλέπε σχετικά λήματα). Το όνομα Δίσκος (Disc) είναι αρχαίο ελληνικό και εννοεί την λαξευμένη πέτρα του αγωνίσματος της δισκοβολίας, κατ επέκτασιν δέ και τα σκεύη κουζίνας με ανάλογο σχήμα. Εχει συμφωνηθεί στην ορθοπεδική κοινότητα διεθνώς, ο όρος Δίσκος, όταν αφορά τον μεσοσπονδύλιο δίσκο, να γράφεται στα αγγλικά ως disk, και γιά τους άλλους δίσκους, μουσικής, φαγητού, ιπτάμενο δίσκο, κλπ, ως disc. Η συμφωνία αυτή τηρείται εν μέρει στη βιβλιογραφία (Medline, Medscape, περιοδικά Spine, JBJS, κλπ), αλλά όχι πάντα.

Σύντομη ιστορική αναδρομή

• Στα πρώϊμα Αιγυπτιακά, Ελληνικά και ρωμαϊκά κείμενα φαίνεται κάποιο ενδιαφέρον για τις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης^[2].
• Ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο Οσφυαλγία και Ισχιαλγία στο «Περί άρθρων» βιβλίο του είναι ο Ελληνας Ιπποκράτης (460-370 πΧ) ^[3].
• Ο Κορνήλιος Κέλσος (Αulus Aurelius Cornelius Celsus, 25πΧ-50μΧ) παρατήρησε θάνατο επί ορισμένων τραυματισμών του αυχένος και περιέγραψε τον τραυματισμό του Νωτιαίου Μυελού.
• Ο Γαληνός (129-210 μΧ) απέδειξε ότι η παράλυση αφορά το κάτω μέρος του σώματος μετά τη διατομή Νωτιαίου μυελού. ^[4]
• Toν μεσαίωνα η θεραπευτική Αντιμετώπιση των ασθενών με Οσφυαλγία Οσφυαλγία, κάθε άλλο παρά ευχάριστη ήταν. Μάλλον θα μιλάγαμε γιά βασανιστήρια παρά γιά θεραπεία, όπως φαίνεται από τις καταπληκτικές γκραβούρες που μας άφησε ο Andrea Pralard στό σύγγραμμά του, "Operum Hippocratis coi et Galeni"(1865) ^[5].

  Ορολογία

  • Οσφυαλγία (από το οσφύς + άλγος, αγγλικά low back pain, ή backache) είναι σύμπτωμα που αφορά κάθε πόνο στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (στη μέση), ανεξάρτητα από την αιτία που την προκαλεί^[6].
  • Λουμπάγκο: Η λέξη lumbago είναι γαλλική και σημαίνει «οσφυαλγία», αλλά εισήχθη και στα Αγγλικά και στά Ελληνικά^[7]. Η οσφυαλγία λοιπόν (ή λουμπάγκο), δεν είναι ασθένεια αλλά ένα σύμπτωμα υπάρχουσας ασθένειας.
  • Ισχιαλγία: Η Ισχιαλγία, ή ισχιάδα (αγγλικά sciatica), ή σύνδρομο οσφυοϊερής ριζοπάθειας (Lumbosacral Radicular syndrome, LRS) είναι σύνολο συμπτωμάτων που αφορά πόνο κατά μήκος του ισχιακού νεύρου, με αισθητικές διαταραχές.^[8]. Η ισχιαλγία ακολουθεί μιά μεγάλη διαδρομή, από τη μέση, στον γλουτό, στον μηρό, στο γόνατο, στη γάμπα και μερικές φορές μέχρι τον αστράγαλο και τα δάκτυλα του ποδιού, σπάνια δέ στο περίνεο και στα γεννητικά όργανα. Ανάλογα με το ποια ρίζα του ισχιακού πλέγματος είναι ερεθισμένη, είναι διαφορετικά και τα συμπτώματα (ρίζες Ο4, Ο5, Ι1). Η ισχιαλγία συνυπάρχει κατά κανόνα με την οσφυαλγία, αλλά όχι πάντα, και έχει χαρακτηριστικά πόνου που αλλάζει θέση, με ή χωρίς αίσθημα σαν «κάψιμο», ή αίσθημα «ψυχρού» στο πόδι, με «μουδιάσματα» ή «βελονιάσματα» στο δέρμα του μηρού, της γάμπας και του ποδιού.^[9] Σπανιότερα υπάρχει και «τοπική» ισχιαλγία, δηλαδή πόνος σε μία μόνο περιοχή κατανομής της ρίζας του ισχιακού πλέγματος, δηλαδή ο ασθενής μπορεί να πονάει μόνο στον αστράγαλο, στην περόνη, ή μόνο στον γλουτό, κ.λπ.^[10]
  • Δισκοπάθεια: Με τον γενικό όρο δισκοπάθεια εννοούμε τη «νόσο του εκφυλισμένου δίσκου», σε όλες τις μορφές και τα στάδια αυτής. Ο όρος αυτός δεν περιλαμβάνει τις βλάβες δίσκου από μικρόβια (λέγονται μικροβιακές σπονδυλοδισκίτιδες) ούτε τις βλάβες δίσκων από νεοπλασίες (όγκους) της περιοχής σπονδυλικής στήλης.

  Επιδημιολογία - στατιστική

• Η οσφυαλγία είναι αρκετά συχνή. Κατά τον Andrew J. Haig, M.D., Διευθυντή του Spine Program, University of Michigan USA, εκδηλώνεται στό 50% των ενηλίκων κάθε χρόνο, και προσβάλλει τουλάχιστον το 75%-100% των ανθρώπων σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Επίσης, η Οσφυαλγία είναι το δεύτερο αίτιο προσέλευσης στόν γενικό ιατρό στις ΗΠΑ, μετά τις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού ^[11].
• Στατιστικά αποδείχθηκε από τον Χ.Γκούβα, σε σειρά 18.000 ασθενών, ότι η οσφυαλγία από νοσήματα των δίσκων αποτελεί το πρώτο αίτιο προσέλευσης στον ορθοπεδικό, με ποσοστό 40% των προσερχομένων ασθενών^[12].,
• Κατά τους Kirkaldy Willis και Frank Netter, παγκοσμίως η οσφυαλγία είναι το δεύτερο αίτιο πόνου μετά τον πονοκέφαλο. ^[13].
• Η συχνότητα της ισχιαλγίας στίς ΗΠΑ κυμαίνεται από το 1-10%, ενώ στην Ολλανδία που έχει περίπου τον ίδιο πληθυσμό με την Ελλάδα είναι 0,5%^[14]
• Το ετήσιο κόστος της θεραπείας των ατόμων με οσφυαλγία - ισχιαλγία στην Ολλανδία είναι αστρονομικό, περί τα 1.180.000.000 ευρώ, σε άμεσο και έμμεσο κόστος νοσηλείας ^[15] .
• Στις ΗΠΑ το ετήσιο κόστος διάγνωσης και θεραπείας ασθενών με Οσφυαλγία ανέρχεται στά 50.000.000.000 δολλάρια. ^[16].
• Στατιστικά βρέθηκε ότι το 95% των ασθενών με κήλη δίσκου έχει ισχιαλγία, ενώ το αντίθετο είναι σπανιότατο, δηλαδή ασθενής με κήλη δίσκου χωρίς ισχιαλγία είναι μία στίς πεντακόσιες περιπτώσεις^[17]

  Αίτια της οσφυαλγίας και ισχιαλγίας

  • Συχνά αίτια: Μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί πάνω από 100 αίτια που προκαλούν οσφυαλγία - ισχιαλγία^[18]. Ορισμένα από αυτά είναι συχνά και ορισμένα σπάνια. Tα συχνότερα από αυτά τα αίτια είναι η Κήλη δίσκου οσφύος, η εκφυλιστική δισκοπάθεια και η εκφυλιστική σπονδυλαρθρίτιδα (ή σπονδύλωση). Ωστόσο, ιδίως στά παιδιά και τους ηλικιωμένους, δεν αποκλείονται άλλα αίτια όπως η σκολίωση, η σπονδυλόλυση, οι όγκοι της σπονδυλικής στήλης, οι μικροβιακές σπονδυλοδισκίτιδες και, το σπουδαιότερο, ο λεγόμενος αντανακλώμενος πόνος (reffered pain). Γιά παράδειγμα, έχει δημοσιευθεί ότι ένα συχνό αίτιο οσφυαλγίας στίς γυναίκες είναι τα γαστρεντερολογικά προβλήματα (πχ σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, παλιά ονομαζόμενη «σπαστική κολίτις»)^[19].
  • Σπάνια αίτια: Τα σπάνια αίτια της Οσφυαλγίας και Ισχιαλγίας αποτελούν τον "διαγνωστικό μπελά" κάθε Ορθοπεδικού, γιατί "γιά να διαγνώσεις άτι, πρέπει να το υποπτευθείς". Πολλές σπάνιες παθήσεις υποδύονται κλινική εικόνα Οσφυαλγίας Ισχιαλγίας. Μιά από αυτές είναι η πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας), ή η συριγγομυελία. Πιό σπάνια, έχουν διαγνωσθεί μεταστάσεις καρκίνου στο κάτω άκρο (μηρός + κνήμη) που υποδύονταν την ισχιαλγία ^[20], αλλά και ασθενής με Οσφυαλγία Ισχιαλγία οφειλόμενη σε μετάσταση καρκίνου του πνεύμονος στόν εγκέφαλο (αντανακλώμενος πόνος). Επίσης έχουν παρατηρηθεί σπάνια περιπτώσεις οσφυαλγίας οφειλόμενες σε ιδιοπαθή οπισθοπεριτοναϊκή ίνωση^[21]
  • Η Παιδική Οσφυαλγία: Ενα αρκετά σοβαρό θέμα τα τελευταία χρόνια είναι η διαρκώς αυξανόμενη συχνότητα της παιδική οσφυαλγίας, η οποία αποτελεί ξεχωριστό κεφάλαιο, και οφείλεται συνήθως σε μυοσυνδεσμικές ρήξεις, βλάβες δίσκων, κήλη δίσκου, μικροβιακές σπονδυλοδισκίτιδες, σπονδυλόλυση, σπονδυλολίσθηση, σκολίωση, ανισοσκελία, όγκους σπονδυλικής στήλης, κλπ. Η γενική γραμμή που πρέπει να ακολουθείται στα παιδιά είναι, ότι κάθε επίμονη οσφυαλγία -ισχιαλγία πέραν του ενός μηνός πρέπει να διερευνάται πλήρως και ιδίως με μαγνητική τομογραφία.
  • Νέες μορφές Οσφυαλγίας: Το 2007 παρουσιάσθηκε μιά ασυνήθιστη επιδημία στή Ραβένα της Ιταλίας και τα γύρω χωριά, με 200 περίπου άτομα τα οποία εμφάνισαν οξεία οσφυαλγία με σύγκαμψη (σκύψιμο). Αποδείχθηκε ότι επρόκειται γιά λοίμωξη του νευρικού συστήματος της σπονδυλικής στήλης από τον ιό Τσικουνγκούνια (Chikungunia), τον οποίο έφερε Ινδός οικονομικός μετανάστης και ο οποίος μεταδίδεται με τα κουνούπια (Οσφυαλγία της Ραβένας). Εμβόλιο ή φάρμακα ειδικά γιά τον ιό αυτό δεν είναι διαθέσιμα ακόμα και τα περιστατικά αντιμετωπίζονται με παυσίπονα μέχρις αυτοϊάσεως^[22] και ^[23]

    Δίσκοι οσφύος: Παθοφυσιολογία και Ταξινόμηση βλαβών

    • Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, είναι βιολογικά εξαρτήματα - στοιχεία σε σχήμα οβάλ ιπτάμενου δίσκου, με κατασκευή περίπου όπως αυτή των ελαστικών αυτοκινήτων. Περιβάλλονται από τον ινώδη δακτύλιο (annulus fibrosous), όπως στη ρόδα το λάστιχο περικλείει το επίσωτρο (σαμπρέλλα), και στο κέντρο περιέχουν ρευστή υγρή γέλη (gel), όπως ο αέρας στα λάστιχα. Η γέλη αυτή είναι υδατικό διάλυμα πολλών ινών και ουσιών, που ονομάζεται πηκτοειδής πυρήνας (nucleus pulposus). Η σταθεροποίηση των δίσκων στη θέση τους γίνεται με συνδέσμους που τους προσκολλούν στον πρόσθιο και οπίσθιο επιμήκη σύνδεσμο αλλά και στα σπονδυλικά σώματα. Οι σύνδεσμοι αυτοί φέρουν μικρά αγγεία και νεύρα γιά την τροφοδοσία και νεύρωση του ινώδους δακτυλίου^[24].
    • Η λειτουργία των δίσκων παρομοιάζεται με αυτή των αμορτισέρ. Χάρις σε αυτούς, τα θηλαστικά μπορούν και κάμπτουν τη σπονδυλική στήλη στις 3 κατευθύνσεις του χώρου. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται διεθνώς ο όρος νόσος του εκφυλισμένου δίσκου (αγγλικά, Degenerative Disc Disease, DDD) και στόν όρο αυτό εμπεριέχονται όλες οι παραλαγές και τα στάδια εκφυλιστικών βλαβών του δίσκου και των γειτονικών οστικών δομών. Κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, ή δισκοκήλη είναι κάθε βλάβη του δίσκου, όπου επέρχεται ρήξη του ινώδους δακτυλίου του και ο πηκτοειδής πυρήνας προσπαθεί να εξέλθει.
    • Η αρχική αιτία της Δισκοκήλης είναι η εκφύλιση του δίσκου πού σχεδόν πάντα προηγείται. Ο Πηκτοειδής πυρήνας χάνει την υδροφιλική του ιδιότητα, και παύει να λειτουργεί σαν ασυμπίεστο κολλοειδές. Ταυτόχρονα, ο ινώδης δακτύλιος χάνει σταδιακά την ελαστικότητά του και εμφανίζει ρωγμές, ιδίως στό πλαγιο-οπίσθιο τμήμα του, πoυ έχει μικρότερο πάχος. Επί πλέον σ' αυτό συντελεί και η κατασκευή του Οπίσθιου επιμήκους συνδέσμου (ΟΕΣ), ο οποίος στο κέντρο είναι ισχυρότατος ενώ στα πλάγια λεπτός. Οι παλαιότερες απόψεις απέδιδαν τή Δισκοκήλη σε τραυματικά αίτια. Σήμερα η πάθηση ανήκει στα εκφυλιστικά νοσήματα, αλλά παρ' όλα αυτά, υφίσταται και "Τραυματική Δισκοκήλη", ή "Τραυματική βλάβη Δίσκου", κάτι ανάλογο με τούς Μηνίσκους στά γόνατα, όπου υφίσταται και "τραυματική ρήξη" και "εκφυλιστική βλάβη-ρήξη". Ο Hugo Keim περιγράφει, ότι τής δημιουργίας της Δισκοκήλης προηγούνται αρχικώς περιφερικές ρήξεις ινών του ινώδους δακτυλίου (Circumferential tears), ακολουθούν οι ακτινωτές ρήξεις ινών (Radial tears), και τέλος εκδηλώνεται η Δισκοκήλη (Herniation)^[25].
    • Δημιουργία Νεύρων στο δίσκο: Οπως είναι γνωστό από την Ανατομική, ο μεσοσπονδύλιος δίσκος είναι σχεδόν άνευρος (άνευ νεύρων), εκτός της περιφέρειας του δακτυλίου του, όπου έχει κάποιες προσκολλημένες νευρικές ίνες. Εχει αποδειχθεί σε έρευνα που δημοσιεύθηκε στό Lancet, ότι όταν επισυμβαίνουν ρήξεις του δακτυλίου εκφυλιστικές ή τραυματικές, τότε κατά την διαδικασία επούλωσης διεισδύουν μέσα από την ρωγμή σε αυτόν νευρικά ινίδια ανάπλασης, που καθιστούν τον εκφυλισμένο δίσκο πλέον επώδυνο. Ετσι εξηγείται γιατί πονούν οι ασθενείς με εκφύλιση δίσκου ακόμα και άν δεν έχουν δισκοκήλη. Η έρευνα είχε ως εξής: Δείγματα βιοψίας δίσκων από ζώντες υπό εγχείρηση δισκεκτομής, και δείγματα δίσκων από πτώματα ανάλογης ηλικίας και φύλου, που έπασχαν από δισκοπάθεια, έδειξαν στο επίπεδο εμπλοκής του δίσκου νέο σχηματισμό αγγείων και νευρικών δομών στον ινώδη δακτύλιο και στον πηκτοειδή πυρήνα, που δεν προϋπήρχαν στα δείγματα των μαρτύρων. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι αυτή η νέα ανάπτυξη νεύρων στους πάσχοντες από οσφυαλγία αντιπροσωπεύει μία απόπειρα μίας διαδικασίας επούλωσης. Εφόσον αυτά τα νεύρα οδηγούν στην αίσθηση του πόνου τουλάχιστον εν μέρει με τη μεσολάβηση της ουσίας Ρ, οι θεραπείες που μεταβάλλουν αυτή την έκτοπη νευρική ανάπτυξη ή ρυθμίζουν την ουσία P μπορεί να γίνουν πολύτιμες για τη θεραπεία της οσφυαλγίας στο μέλλον. ^[26] και ^[27].
    • Ταξινόμηση Βλαβών Δίσκων: H πρώτη ταξινόμηση των σταδίων Κήλης Δίσκου με βάση την Αξονική τομογραφία, έγινε από τον καθηγητή Ορθοπεδικής Γεώργιο Χαρτοφυλακίδη ("Ορθοπεδική", 1981), σε εποχή που δεν υπήρχε η Mαγνητική τομογραφία. Κατ' αυτόν, παθολογοανατομικά αλλά και απεικονιστικά οι βλάβες - κήλες δίσκου οσφύος ταξινομούνται σε τρία στάδια βαρύτητας:^[28]. Η οξεία βλάβη του δίσκου λέγεται δισκοκήλη ενώ οι χρόνιες βλάβες λέγονται εκφυλιστικές δισκοπάθειες ή δισκαρθροπάθειες και οδηγούν σταδιακά σε σπονδυλαρθρίτιδα (νόσος πού οι σπόνδυλοι «τρίβονται» μεταξύ τους). Τα τρία (3) στάδια Δισκοκήλης κατά Γεώργιο Χαρτοφυλακίδη είναι:
  • προβολή (στάδιο Ι, (Disc Protrusion, Bulging),
  • πρόπτωση (στάδιο ΙΙ, Disc Prolapse, Prolapsed disc, ή Slipped disc)
  • έκθλιψη (στάδιο ΙΙΙ, Disc Extrusion, Extruded disc).
  • Η πλήρης εκφύλιση του δίσκου θεωρείται ατύπως τέταρτο στάδιο δισκοπάθειας.
• Μετά την ευρεία χρήση της Μαγνητικής Τομογραφίας (1988) και μέχρι σήμερα, επικρατεί η δημοσιευμένη ταξινόμηση κατά Χαράλαμπο Γκούβα σε έξι (6) στάδια βλαβών (σταδιακής εκφύλισης) των δίσκων, δηλαδή:

1. Ι προβολή (Disc Protrusion, Bulging),
2. ΙΙ πρόπτωση (Disc Prolapse, Prolapsed disc, ή Slipped disc),
3. ΙΙΙ έκθλιψη (Disc Extrusion, Extruded disc),
4. IV έκθλιψη με κατάδυση ή ανάδυση (Descendent Disc, Resurgent Disc)
5. V στένωση - εκφύλιση (μαύρος δίσκος) (Narrowed disc, Black Disc)
6. VI πλήρης εκφύλιση-εξαφάνιση (Totaly Degenerated Disc) ^[29] και ^[30].

   Aιτιολογία κήλης δίσκου οσφύος

   • Γενικά: Ηδη από την προπολεμική περίοδο, άρχισε η έρευνα γιά την ανεύρεση της αιτίας της βλάβης των δίσκων. Υπολογίζεται ότι έχουν δημοσιευθεί μέχρι σήμερα πάνω από 10.000 εργασίες. Οι πιό πολλές εργασίες είναι επιδημιολογικού χαρακτήρα, ακολουθούν αυτές που ασχολούνται με θεραπευτικές μεθόδους και πολύ λίγες είναι αυτές που αφορούν την αιτιολογία, δηλαδή τη βιοχημεία του μεσοσπονδύλιου δίσκου. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν είναι 100% γνωστή η αιτιολογία της Κήλης Δίσκου. Επικρατούν διάφορες θεωρίες:
   • Μηχανική Θεωρία: O μεσοσπονδύλιος δίσκος δεν είναι ένα άφθαρτο εξάρτημα στον άνθρωπο ^[31]. Η πίεση που δέχεται ένας οσφυϊκός μεσοσπονδύλιος δίσκος, είναι σε όρθια θέση, ίση με το υπερκείμενο βάρος του σώματος, σε καθιστική θέση η πίεση αυτή διπλασιάζεται, και όταν σκύβουμε, στην ανόρθωση, τετραπλασιάζεται. Δηλαδή, για ένα άτομο 80 κιλών, στην ορθία θέση παίρνει φορτίο περίπου 65 κιλών, στην καρέκλα όταν κάθεται παίρνει 160 κιλά και όταν σκύβει για να σηκώσει ένα χαρτί 320 κιλά.^[32]. Συνεπώς ο κίνδυνος να υποστεί βλάβη ένας δίσκος ακόμα και με ένα σκύψιμο είναι υπαρκτός. Ο κίνδυνος αυτός όμως πολλαπλασιάζεται όταν ήδη ο δίσκος αρχίζει να εκφυλίζεται.
   • Βιολογική - Εκφυλιστική θεωρία: Η εκφυλιστική νόσος των δίσκων (DDD) είναι μιά αργή βιοχημική διαδικασία πολλαπλών αιτίων που ήδη βρίσκεται υπό ερευνητικό έλεγχο. Το έτος 2008 στο περιοδικό The Journal of Bone and Joint Diseases, το άρθρο "Η παθοφυσιολογία της εκφύλισης του δίσκου" των A.G. Hadjipavlou et al, από την Ιατρική Σχολή του Τέξας των ΗΠΑ, είχε μέγεθος 13 σελίδες^[33]. Επίσης το βιβλίο του καθηγητή Γεώργιου Σάπκα Εμβιομηχανική και Παθοφυσιολογία του Μεσοσπονδύλιου Δίσκου (2006) έχει μέγεθος 426 σελίδες^[34].
   • Κληρονομική - Γενετική θεωρία: Τα τελευταία χρόνια οι έρευνες των Φινλανδών Paassilta και Marini δείχνουν ότι βασική αιτία για τις δισκοκήλες είναι κάποιο γονίδιο που οδηγεί σε ελλατωματικό κολλαγόνο ΙΧ στις ίνες του ινώδους δακτυλίου του δίσκου^[35], ^[36]. Τη θεωρία αυτή ήρθε να επιβεβαιώσει μιά τεράστια Αμερικανική μελέτη. Tα αποτελέσματα της μελέτης των φακέλλων σε 2.000.000 άτομα υποστηρίζουν μια κληρονομική προδιάθεση για την οσφυϊκή δισκοπάθεια, όπως απέδειξε Αμερικανική έρευνα του Dr. Alpesh Α. Patel, MD, και συνεργατών, δημοσιευμένη στο περιοδικό Journal of Bone and Joint Surgery, 2 Φεβρουαρίου 2011 ^[37].
   • Μικτή θεωρία πολλαπλών αιτίων: Σε γενικές γραμμές, η κήλη δίσκου οσφύος, φαίνεται να οφείλεται σε πολλαπλά αίτια όπως η κληρονομική προδιάθεση, κάποιο γονίδιο, ή γονίδια, η ηλικία, η χρόνια καταπόνηση με άρσεις βαρών, η χρόνια ορθοστασία, η χρόνια σκυφτή εργασία, οι τραυματισμοί, η διαφορετική κατασκευή και κινητικότητα (Biomechanics) σπονδύλων και δίσκων, κλπ. Οπως έχει παρατηρηθεί στατιστικά, δεν υφίστανται όλοι οι δίσκοι κήλη δίσκου, στην ίδια αναλογία. Ειδικά στήν οσφυϊκή μοίρα, η μεγαλύτερη αναλογία κήλης δίσκου εκδηλώνεται στόν Ο4-Ο5 δίσκο (ποσοστό 60%), ακολουθεί ο Ο5-Ι1 (30%) και μετά ακολουθούν και μοιράζονται το 10% οι υπόλοιποι δίσκοι. Αυτό το στατιστικό φαινόμενο εξηγείται από τις διαφορετικές πιέσεις που δέχεται κάθε δίσκος, όπως έχει αποδειχθεί παλιά από τον Peter Junghanns (1972). Επίσης, από παλαιά έχει αποδειχθεί ότι επιβαρυντικό αίτιο για δισκοπάθεια είναι και το κάπνισμα, λόγω αγγειοσύσπασης των αγγείων του δίσκου^[38].
   • Ανθρωπολογική εξελικτική θεωρία: Η τελευταία θεωρία του Aahron Filler πού επικρατεί στις ΗΠΑ (έτος 2007), γνωστή πολλά χρόνια στους ορθοπεδικούς είναι ότι η οσφυαλγία λόγω δισκοκήλης είναι το τίμημα της όρθιας βάδισης του ανθρώπου πρίν από 6-20.000.000 χρόνια, λόγω της λόρδωσης πού επέφερε η ορθοστάτηση, της μεταφοράς των εγκαρσίων αποφύσεων και της ασύμμετρης και έντονης φόρτισης των δίσκων. O Aahron Filler, ορθοπεδικός και ανθρωπολόγος στο βιβλίο του “Upright Ape -a new origin of the species” (O Όρθιος Πίθηκος -μια νέα καταγωγή των ειδών), διατείνεται ότι η δίποδη βάδιση εμφανίστηκε νωρίς στην εξέλιξη των πρωτευόντων θηλαστικών. Ο άνθρωπος συνέχισε να περπατά όρθιος, ενώ οι ανθρωποειδείς πίθηκοι -χιμπατζής, γορίλας, ουραγκοτάγκος- εξελίχθηκαν «προς τα πίσω» και ξανάρχισαν να περπατούν στα τέσσερα. Λόγω των ανατομικών της ιδιαιτεροτήτων, η ανθρώπινη σπονδυλική στήλη συμπιέζεται κάθετα όταν τα χέρια σηκώνουν φορτία. Αυτό ευθύνεται για τις συχνές κακώσεις στους μεσοσπονδύλιους δίσκους, τους ελαστικούς σχηματισμούς ανάμεσα στους σπονδύλους που δίνουν στη ραχοκοκαλιά την ευελιξία της. ^[39], ^[40]. Αν και η Ορθοπεδική κοινότητα εν μέρει πίστευε αυτή τη θεωρία πρίν από τη δημοσίευσή της, λόγω της οσφυϊκής λόρδωσης που επέφερε η ορθοστάτηση και κατ επέκταση της έκκεντρης φόρτισης των 3 τελευταίων δίσκων, δυστυχώς η θεωρία του Aahron Filler επιδέχεται κριτική διότι με τα νέα τεχνολογικά μέσα ανακαλύφθηκε ότι υπάρχει και δισκοκήλη σε πιθηκοειδή. Ηδη Γερμανική ομάδα διέγνωσε και τεκμηρίωσε μετά από ευθανασία, Πρόπτωση δισκοκήλης Ο4-Ο5, σε Αφρικανικό πράσινο πίθηκο με σημαντικά νευρολογικά ελλείμματα και ορθοκυστικές διαταχές.^[41]
   • Αλλα πιθανά αίτια: Το είδος των φαγητών δεν έχει σχέση με την Κήλη Δίσκου- δισκοπάθεια. Το είδος του επαγγέλματος έχει σχέση με την οσφυαλγία αλλά οι διαφορές μεταξύ οικοδόμων και υπαλλήλων γραφείου δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικές στατιστικά, όπως αποδείχθηκε από Ιαπωνική έρευνα. ^[42]

     Κλινική εικόνα δισκοκήλης οσφύος

     • Εκδήλωση Κρίσεων: Συνήθως η οξεία οσφυαλγία εκδηλώνεται μετά από συνεχή καταπόνηση ή μιά άρση βάρους. Άλλες φορές εκδηλώνεται μετά από ένα πολύωρο ταξίδι αυτοκινήτου ή μετά από μια ιογενή λοίμωξη.Μια κρίση οσφυαλγίας - ισχιαλγίας δεν χρειάζεται πάντα μεγάλη άρση βάρους για να εκδηλωθεί. Ακόμα και με ένα απλό σκύψιμο ή φτάρνισμα, ή απλό γέλιο, ή έντονο βήχα μπορεί να εμφανισθεί, αν υπάρχει αλλοίωση του μεσοσπονδύλιου δίσκου. Πολλές περιπτώσεις Οξείας Οσφυαλγίας εκδηλώνονται μετά από απλή κούραση στο πλύσιμο πιάτων στην κουζίνα, ή στο ξύρισμα στο νιπτήρα, ή στο σιδέρωμα ρούχων, ή με άνα απλό σκύψιμο γιά δέσιμο των κορδονιών των υποδημάτων, κλπ^[43]. Μιά άλλη αιτία εμφάνισης Οσφυαλγίας είναι ένα αεροπορικό ταξίδι πολλών ωρών, σε μιά καμπίνα αεροσκάφους που δεν έχει πίεση 1 ατμόσφαιρας δηλαδή 1.024 mBars (συνήθως έχει 750-900 mBar). Πιθανόν ο δίσκος απορροφάει νερό στήν υπο-πίεση αυτή της καμπίνας και μετά την προσγείωση, ο δίσκος έχει πλέον υπερ-πίεση, οπότε ο ασθενής όταν σηκώσει τη βαλίτσα του ο ινώδης δακτύλιος τεντώνεται και μπορεί να υποστεί πρόπτωση δισκοκήλης ^[44].
     • Ο ρόλος των μετεωρολογικών Παραμέτρων: Εχει παρατηρηθεί και καταγραφεί αύξηση του προϋπάρχοντος μυοσκελετικού πόνου κάθε είδους (δισκοπάθεια, οστεοαρθρίτις), είτε μετά από μια αλλαγή του καιρού προς το κρύο (πτώση τουλάχιστον 5 C), ή μετά από μιά απότομη πτώση της ατμοσφαιρικής βαρομετρικής πίεσης πέραν των 4MBar ^[45], ^[46]. Επιδημιολογικά, οι Γερμανοί, Weinbrecth WU και Simon F βρήκαν ότι "η πτώση θερμοκρασίας και η αύξηση της υγρασίας αυξάνει τις εισαγωγές στά Νοσοκομεία, ατόμων με Κήλη Δίσκου Οσφύος" ^[47].
     • Οπως προαναφέρθηκε, με βάση τις απεικονίσεις της Μαγνητικής τομογραφίας, υπάρχουν 6 στάδια της σταδιακής βλάβης των δίσκων στη νέα ταξινόμηση. Με απλά λόγια πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι δίσκοι "φθείρονται" σταδιακά, σε "δόσεις" και η συνολική "καρριέρα" ενός δίσκου από την πρώτη μικρή του βλάβη μέχρι την πλήρη εκφύλισή του και στένωσή του μπορεί να διαρκέσει από 10-30 χρόνια^[48]. Η κλινική πείρα δείχνει ότι η συμπτωματολογία του κάθε ασθενούς εξαρτάται από το είδος -στάδιο της βλάβης, από το ποιά νέα βλάβη προστέθηκε στήν προϋπάρχουσα, και από την ηλικία του ασθενούς. Σε γενικές γραμμές τα συμπτώματα των ασθενών ταξινομούνται στίς εξής ομάδες:
     • Πόνος Οσφύος (οσφυαλγία): Η οξεία Οσφυαλγία εκδηλώνεται συνήθως μετά από καταπόνηση αλλά όχι πάντα. Δεν είναι εφικτό να εντοπισθεί πάντα ένα συμβάν πυροδότησης. Οι περισσότεροι ασθενείς εμφανίζουν πόνο στή μέση, και ο πόνος αυτός συνήθως επιτείνεται και απλώνεται στη γύρω περιοχή με κάποιες κινήσεις όπως επίσης με το βήχα, με το γέλιο και με το φτάρνισμα ^[49].Συχνά ο ασθενής δεν μπορεί ακόμα και να περπατήσει στραβώνει (σκολίωση) και αναγκάζεται να μείνει πολλές μέρες στο κρεβάτι. Άλλοτε τα ενοχλήματα είναι ελαφρά και ο ασθενής μπορεί και εργάζεται κανονικά.
     • Πόνος Ισχιακού Νεύρου(Ισχιαλγία ή Μηραλγία): Συχνό σύμπτωμα των ασθενών είναι ο πόνος κατά μήκος κάποιας ρίζας του ισχιακού πλέγματος. Ο πόνος αυτός μπορεί να είναι ελαφρός ή και αφόρητος. Η κλασσική ισχιαλγία εμπεριέχει πέραν του πόνου και τις αισθητικές διαταραχές. Οι Αισθητικές διαταραχές κάτω άκρων είναι μούδιασμα τύπου "σέλας αλόγου", καυσαλγίες, μυρμηκιάσεις, υπαισθησία, κλπ. Πέραν της ολικής κλασσικής ισχιαλγίας (πόνος από γλουτό μέχρι δάκτυλα) υπάρχει και η τοπική ισχιαλγία, η οποία συχνά δημιουργεί διαγνωστικά προβλήματα στούς άπειρους ιατρούς. Η τοπική ισχιαλγία είναι τριών μορφών συνήθως, η άνω (πόνος μόνο στό γλουτό), η μέση (πόνος μόνο στήν ιγνυακή κοιλότητα) και η κάτω τοπική ισχιαλγία (πόνος στό έξω σφυρό πίσω από την Περόνη)^[50].
     • Ανταλγική σκολίωση, ή Ανταλγική κλίση Κορμού ("στράβωμα"): Το κλινικό αυτό εύρημα δείχνει μεγάλη Κήλη Δίσκου με πίεση ρίζας Ισχιακού Νεύρου. Η ανταλγική σκολίωση συνήθως επανέρχεται σε 15-20 μέρες.
     • Νευρολογικά ελλείμματα στά κάτω άκρα: Η πίεση κάθε ρίζας του οσφυοϊερού πλέγματος από Κήλη Δίσκου επιφέρει ενίοτε πέραν του πόνου, και κάποια απώλεια στά αντανακλαστικά και την μυϊκή ισχύ. Ετσι σε γενικές γραμμές ισχύουν τα εξής ατά προσέγγιση:
   • Δίσκος Ο3-Ο4: Πιέζει τη ρίζα Ο4. Καταργεί το Επιγονατιδικό αντανακλαστικό. Οδηγεί σε μυϊκή αδυναμία και ατροφία τον τετρακέφαλο μύ. Ενίοτε επηρρεάζει και τον Πρόσθιο Κνημιαίο Μύ (Ο4)^[51].
   • Δίσκος Ο4-Ο5: Πιέζει τη ρίζα Ο5. Δεν επηρρεάζει άποιο αντανακλαστικό. Οδηγεί σε μυϊκή αδυναμία και ατροφία τους εκτείνοντες μύες των δακτύλων του άκρου ποδός. Ενίοτε προκύπτει ατελής ή και ολική Παραλυτική Ιπποποδία (Πτώση άκρου ποδός- Drop Foot). Ο ασθενής αδυνατεί να περπατήσει στίς πτέρνες των ποδιών^[52].
   • Δίσκος Ο5-Ι1: Πιέζει τη ρίζα Ι1, αλλά και ενίοτε όλη την Ιππουρίδα. Καταργεί το Αχίλλειο ανταναλαστικό. Οδηγεί σε μυική αδυναμία ή μυϊκή ατροφία τον γαστροκνήμιο μύ. Ο ασθενής αδυνατεί να περπατήσει στίς μύτες των ποδιών^[53].
7. Ιππουριδική συνδρομή (cauda equina syndrome): Πρόκειται γιά σπάνια επιπλοκή τη Κήλης Δίσκου Οσφύος που εκδηλώνεται όταν ο δίσκος πιέζει έντονα την Ιππουρίδα. Η κλινική εικόνα περιλαμβάνει παράλυση ριζών ιππουρίδας με διαταραχές βαδίσματος στίς πτέρνες και τις μύτες των ποδιών και απώλεια ούρων και κοπράνων)^[54]
8. Νευρογενής διαλείπουσα χωλότητα: Διαλείπουσα χωλότητα είναι ένα σύμπτωμα όπου ο ασθενής δεν μπορεί να περπατήσει πολύ γιατί αισθάνεται κράμπα ή πόνο στίς γάμπες ή στη μία μόνο, ή πόνο κατά μήκος όλου του κάτω άκρου ("του κόβονται τα πόδια") και σταματάει. Το σύμπτωμα συτό σημαίνει είτε αποφρακτική αρτηριοποάθεια ^[55] είτε πλάγια ή κεντρική σπονδυλική στένωση ^[56]. Ο πίνακας διαφορικής διάγνωσης μεταξύ διαλείπουσας χωλότητας σε αρτηριοπάθεια και σπονδυλική στένωση του Χαράλαμπου Γκούβα είναι απλός και χρήσιμος (παρατίθεται)^[57]
9. Ασθενείς με εικονική οσφυαλγία: Είναι σημαντικό να επισημανθεί, ότι η οσφυαλγία και η κήλη δίσκου είναι ένα συχνό αίτιο ωφελιμιστικών διεκδικήσεων από εικονικούς ασθενείς (ψευδο-ασθενείς). Οι ωφελιμιστικές αυτές διεκδικήσεις αφορούν συνήθως αναρρωτικές άδειες σκόπιμης αποφυγής εργασίας («λούφα»), ή χρηματικές αποζημιώσεις με δικαστική διεκδίκηση μετά από τραυματισμούς επιθέσεων ή τροχαία ατυχήματα. Το πρόβλημα αυτό είναι γενικευμένο σε όλα τα κράτη, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, οι δε Αμερικανοί ιατροί με σκωπτική διάθεση γράφουν ότι «η καλύτερη θεραπεία είναι τα πράσινα επιθέματα» εννοώντας αποζημίωση με δολλάρια^[58]. Ορισμένοι από τους ασθενείς αυτούς, έρχονται προετοιμασμένοι στόν ιατρό, έχοντας διαβάσει τα συμπτώματα και τα κλινικά ευρήματα της δισκοκήλης, με σκοπό την εξαπάτησή του. Δεν γνωρίζουν όμως ότι υπάρχει ειδικό πρωτόκολλο εξέτασης, απόρρητο και μή δημοσιεύσιμο, με ειδικά τέστ, που αποκαλύπτουν ευθέως την απάτη, όπως ξεχνούν και τη μαγνητική τομογραφία και το ηλεκτρονευρογράφημα.^[59]

   Κλινική εξέταση ασθενούς

   Οι βασικές κλινικές δοκιμασίες (Tests) που πρέπει να υποβάλλεται ο ασθενής με εικόνα Κήλης Δίσκου Οσφύος κατά Stanley Hoppenfeld είναι τα εξής:^[60]
   
   

   

   Κλινική εξέταση ασθενούς με Οσφυαλγία Ισχιαλγία
10. (1) Απλό βάδισμα, επισκόπηση, έλεγχος γιά ανταλγική σκολίωση.
11. (2) Βάδισμα στίς μύτες των ποδιών (έλεγχος της Ι1 ρίζας, Γαστροκνήμιος μύς, Παραλυτική Πτερνοποδία).
12. (3) Βάδισμα στίς Πτέρνες των Ποδιών (έλεγχος της Ο5 ρίζας, Εκτείνοντες Μύες και Πρόεθιος Κνημιαίος, Παραλυτική Ιπποποδία).
13. (4) Ενεργητικές Κινήσεις Κάμψης και έκτασης της Οσφυϊκής Μοίρας Σπονδυλικής Στήλης.
14. (5) Δοκιμασία Ανάσπασης Τεντωμένου Ποδιού, ή Test Lasegue, ή Test S.L.R. (Straight Leg Raising).
15. (6) Ελεγχος Αντακλαστικών κάτω άκρων: Επιγονατιδικό (Ο4) και Αχίλλειο (Ι1).
16. (7) Ελεγχος με ψηλάφηση και ακρόαση κοιλίας ηλικιωμένων γιά τυχόν Aνεύρυσμα Kοιλιακής Aορτής ή Καρκίνο Παγκρέατος.
17. (8) Ελεγχος περιφερικών αρτηριών με ψηλάφηση ή Υπέρηχο Ροής Doppler 8MHz γιά Αποφρακτική Αρτηριοπάθεια (Σύνδρομο Leriche)^[61]

    Παρακλινικός έλεγχος - Εξετάσεις

    Στις ελαφρές περιπτώσεις Οσφυαλγίας ή Ισχιαλγίας, είναι αρκετά ένα ιστορικό του ασθενούς, μιά κλινική εξέταση, και δύο Ακτινογραφίες οσφύος Face και profil. Οι επιμένουσες περιπτώσεις που διαρκούν πάνω από 15 μέρες χρειάζονται πληρέστερο έλεγχο με άλλες μεθόδους όπως: Eξετάσεις αίματος, ακτινογραφία λεκάνης, Αξονική Τομογραφία, Μαγνητική Τομογραφία, Ηλεκτρονευρογράφημα κάτω άκρων, Σπινθηρογράφημα σκελετού με ραδιενεργό Τεχνήτιο 99m, Υπερηχογράφημα κοιλίας, κλπ. Η χρήση αυτών των εξετάσεων έχει την εξής αξία σε καθεμία ξεχωριστά ^[62].
    
18. (α) Οι απλές ακτινογραφίες ΟΜΣΣ: Είναι χρήσιμες γιά εντόπιση συγγενών ανωμαλιών των σπονδύλων, Ιεροποίησης του Ο5 Σπονδύλου, Υπεράριθμου L6 σπονδύλου, Ασυμμετρίας Τροπισμού των Facets, Δυσχιδούς ράχης του πετάλου του Ι1 σπονδύλου, Σκολίωσης, Σπονδυλόλυσης, Σπονδυλολίσθησης, Οστικών όγκων σπονδύλων, καταγμάτων σπονδύλων, κλπ. Η ακτινογραφία Λεκάνης μπορεί να αποκαλύψει παθήσεις του ισχίου που μιμούνται την Ισχιαλγία αλλά και βλάβες των οστών της λεκάνης (Πχ μεταστάσεις από Καρκίνο του Προστάτη στά λαγόνια οστά, Οστεοαρθρίτις Ισχίου, Ασηπτη νέκρωση Κεφαλής Μηριαίου, κλπ)^[63].
19. (β) Οι εξετάσεις αίματος: Μπορεί να φανούν χρήσιμες γιά εντόπιση παθολογικών προβλημάτων που εκδηλώνονται με Οσφυαλγία. Τέτοια είναι η Βρουκέλλωση, η Ουρολοίμωξη, η Λευχαιμία, η Μικροβιακή Σπονδυλοδισκίτις, ορισμένα Ρευματολογικά Νοσήματα όπως η Αγκυλωτική Σπονδυλίτις, η Ρευματοειδής Αρθρίτις, η Ψωριασική Αρθρίτις, οι Μεταστάσεις Καρκίνου, κλπ^[64].
20. (γ) To σπινθηρογράφημα οστών με Τεχνήτιο 99m: Γίνεται όταν υπάρχει υποψία γιά πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή οστικό όγκο στη σπονδυλική στήλη, ή σε άλλα σημεία του σκελετού, όπως επίσης γιά διάγνωση Μικροβιακής Οστεομυελίτιδος, ή οστεοπορωτικού κατάγματος. Οι λήψεις φωτογραφιών γίνονται σε τρία χρονικά στάδια (Σπινθηρογράφημα 3 φάσεων) και χρειάζεται αρκετή προσοχή στην ερμηνεία, γιατί ανάλογη εικόνα με τις οστικές βλάβες νεοπλασιών δίνουν οι οστεοαρθρίτιδες και η σπονδυλαρθρίτιδα, όπως και τα κατάγματα σπονδύλων από οστεοπόρωση. ^[65]
21. (δ) Το Υπερηχογράφημα Κοιλίας είναι ενίοτε χρήσιμο γιά την απεικόνιση οργάνων της Κοιλίας που προκαλούν αντανακλώμενο πόνο που εμφανίζεται σαν Οσφυαλγία. Τέτοιες παθήσεις είναι η Νεφρολιθίαση, οι Ογκοι των Νεφρών, η Οπισθοπεριτοναϊκή Ινωση, οι Κύστεις Ωοθηκών, οι μεγάλοι όγκοι Κοιλίας, τα Ανευρύσματα της Κοιλιακής αορτής, κλπ.
22. (ε) Η Αξονική Τομογραφία Οσφύος: Τείνει σταδιακά να εγκαταλλειφθεί λόγω της μεγάλης ακτινοβολίας που έχει. Μιά Αξονική Τομογραφία Οσφύος, έχει περίπου 100-250 φορές περισσότερη ακτινοβολία, από μιά απλή ακτινογραφία Θώρακος ^[66]. Eτσι, xρησιμοποιείται σε ειδικές περιπτώσεις όπου χρειάζεται καλή απεικόνιση τομών Οστών (σπονδύλων), γιά περιπτώσεις καταγμάτων και Οστικών Όγκων.^[67]
23. (στ) Η Μαγνητική Τομογραφία Οσφύος: Σήμερα (2010) η πλέον ακριβέστερη μέθοδος γιά απεικόνιση της κατάστασης των Μεσοσπονδύλιων Δίσκων, των Νωτιαίων Ριζών και του Νωτιαίου Μυελού είναι η Μαγνητική Τομογραφία, ή Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού (MRI). Η εξέταση αυτή - που δεν έχει καθόλου ιονίζουσα ακτινοβολία - δείχνει αφ΄ενός μέν άν ο δίσκος είναι υγιής ή εκφυλισμένος, αλλά επίσης άν και πόσο προβάλλει, άν και κατά πόσο "έσπασε" ο Ινώδης Δακτύλιος και άν και κατά πόσο πιέζονται οι ρίζες, και ο Νωτιαίος μυελός. Επίσης δείχνει άν υπάρχουν - σπάνια - όγκοι των μαλακών μορίων της περιοχής, όπως και μιά τυχόν σπονδυλοδισκίτιδα. Αρκετά διαγνωστική είναι η MRI στήν πρώϊμη διάγνωση των Ρευματολογικών παθήσεων της Οσφυϊκής Μοίρας Σπ.Στήλης. Η Μαγνητική Τομογραφία σε συσχέτιση με την κλινική νευρολογική εικόνα του ασθενούς, αποτελούν τα κριτήρια απόφασης γιά εγχείρηση ή όχι. Χωρίς Μαγνητική Τομογραφία σήμερα, ουδείς Νευροχειρουργός ή Ορθοπεδικός Σπ. Στήλης δέχεται ασθενή γιά εγχείρηση. Ομως αυτή η καταπληκτική εξέταση, έχει και τα μειονεκτήματά της. Το πλέον σύνηθες είναι αυτό της κλειστοφοβίας και των κρίσεων πανικού που προκαλούν τα κλειστά μηχανήματα στο 30% των ασθενών. Αυτό μπορεί να παρακαμφθεί με τη χορήγηση 2 ώρες πρίν ενός αγχολυτικού πχ Bromazepam (Lexotanil) 3mg, είτε με άλλο μηχάνημα ανοικτού τύπου.^[68] Το μεγάλο πρόβλημα με την MRI είναι τα στατιστικά ευρήματα που λένε: "Herniated disks are found on magnetic resonance imaging in 9% to 76% of asymptomatic patients; bulging disks, in 20% to 81%; and degenerative disks, in 46% to 93%". Δηλαδή ένα μεγάλο ποσοστό ασυμπτωματικών ανθρώπων 9-81% έχει δισκοκήλη και δεν το ξέρει (ή το ξέρει),^[69]. Φυσικά εδώ γεννιέται το ερώτημα, άν κάποιος πονάει και η MRI δείξει δύο Δισκοκήλες πως ξέρουμε ποιά είναι η "ανενεργής" (ασυμπτωματική) και ποιά είναι η "ενεργή" (In progress); Εδώ καλείται η πείρα του Ορθοπεδικού και του Νευροχειρουργού αλλά και η Κλινική εικόνα να δώσουν λύση.^[70]

    Συντηρητική θεραπεία της κήλης δίσκου οσφύος

    • Η τραγωδία της Χυμοπαπαίνης: Μέχρι σήμερα - παγκοσμίως - δεν έχει εφευρεθεί φάρμακο που να δρά θεραπευτικά ή προληπτικά πάνω στίς κήλες μεσοσπονδυλίων δίσκων. Κάποτε (1975-1978) χρησιμοποιήθηκε στις ΗΠΑ το ένζυμο χυμοπαπαίνη (chymopapaine) με βελόνη, γιά διάλυση της δισκοκήλης, αλλά πέραν των πενιχρών αποτελεσμάτων υπήρξαν θανατηφόρες αλλεργίες που επέσυραν δικαστικές αγωγές και άμεση απόσυρση του φαρμάκου ^[71]. Ετσι οι θεραπείες είναι σήμερα, είτε συντηρητικές, με σκοπό να κατευνάσουν τα ενοχλήματα του ασθενούς μέχρι να επουλωθεί - συρρικνωθεί η δισκοκήλη, και να φύγουν τα οξέα συμπτώματα, είτε χειρουργικές. Οι χειρουργικές επεμβάσεις στή δισκοκήλη έχουν σαν σκοπό την αφαίρεση της δισκοκήλης, ή ολόκληρου του δίσκου και σε ορισμένες περιπτώσεις την αντικατάσταση του δίσκου με τεχνητό, ή την σπονδυλοδεσία^[72].
    • Η ξάπλα (κλινοστατισμός): Στην οξεία κρίση Οσφυαλγίας - Ισχιαλγίας, χρειάζεται λίγες μέρες κλινοστατισμός (=ξάπλα 3-5 μέρες) ή έστω λίγη ξεκούραση και φάρμακα παυσίπονα, αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά, και χρήση θερμοφόρας. Η ζέστη απεδείχθη ωφέλιμη^[73]. Οι παλιές τακτικές των Ορθοπεδικών που κρατούσαν τους ασθενείς ξάπλα 1 έως και 3 μήνες απεδείχθησαν καταστροφικές ως πρός τις επιπτώσεις στo μυοσκελετικό και την ψυχοσύνθεση των ασθενών. Γράφει ο καθηγητής Ορθοπεδικής Andrew J. Haig, director of the Spine Program, University of Michigan, USA: "For every week you spend in bed, you need six to eight weeks to regain lost muscle and get yourself back in shape" ("γιά κάθε βδομάδα που περνάτε στό κρεβάτι, χρειάζεστε 6-8 βδομάδες γιά να αναπληρώσετε τη χαμένη μυϊκή μάζα, και να επαναφέρετε τη μέση σας σε φόρμα")^[74].
    • Γενικές Οδηγίες - Φυσικοθεραπεία - Ασκήσεις - Χειροπρακτική: Στό διάστημα οξείας κρίσης οσφυαλγίας - ισχιαλγίας απαγορεύεται ή αποφεύγεται η πολύωρη ορθοστασία, η άρση βαρών, η καταπόνηση, η πολύωρη οδήγηση αυτοκινήτου κλπ. Οπως αποδείχθηκε σε έρευνα στό Texas (2007), "στην οξεία κρίση Δεν βοηθούν οι ειδικές ασκήσεις" ^[75]. Στη φάση ανάρρωσης από Οξεία Οσφυαλγία, είναι μάλλον αποδεκτό από την πλειονότητα των συγγραφέων, ότι βοηθά λίγο ή αρκετά η Φυσικοθεραπεία, τουλάχιστον στην αποκατάσταση της κινητικότητας και του μυοσκελετικού τόνου, με ερωτηματικό δέ στά υπόλοιπα συμπτώματα. Επειδή κατά εποχές έχουν προταθεί διάφορες "ειδικές" τεχνικές (Πχ ΜcKenzie, κλπ) γιά τη φάση αυτή της oξείας oσφυαλγίας, μιά έγκυρη μελέτη στό Lancet το έτος 2007 απέδειξε ότι "τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα και οι χειρισμοί κινητοποίησης είναι αναποτελεσματικά στήν οξεία οσφυαλγία, ο δέ χρόνος ανάρρωσης είναι ο ίδιος στατιστικά ακόμα και άν δεν κάνεις τίποτα, και απλώς περιμένεις" ^[76]. Οι κρίσεις αυτές οσφυαλγίας μπορεί να κρατήσουν από μία μέρα μέχρι και ένα μήνα το πολύ, εκτός εξαιρέσεων. Από τα στατιστικά ανάρρωσης εξάγεται πως το 95% των ασθενών γίνεται καλά σε 3 μήνες, ανεξαρτήτως θεραπείας.^[77]. Το συμπέρασμα άλλης Αμερικανικής εργασίας του 1999 ήταν: "Τόσο η χειροπρακτική όσο και η συμβατική αντιμετώπιση σε ασθενείς με υποξεία χαμηλή οσφυαλγία, έδωσαν παρόμοια κλινικά αποτελέσματα. Να τονιστεί πάντως, ότι η χρήση φαρμάκων (αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά) υπήρξε σημαντικά μεγαλύτερη για τους υπό την συνήθη, συμβατική αγωγή συμμετέχονες". ^[78]. Η Χειροπρακτική είναι αμφισβητήσιμη στή θεραπεία της Κήλης Δίσκου. Η Dr. Desiree Lie του Πανεπιστημίου του Texas γράφει επακριβώς: "Αν και η θεραπεία με χειρισμούς κινησιομαλέξων μπορεί να προσφέρει κάποια βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, εάν συγκριθεί με τις λεγόμενες θεραπείες απάτης, τα ωφέλη είναι περιορισμένα σε σχέση με τις καθιερωμένες θεραπείες" ("Although spinal manipulative therapy may provide short-term benefits, when compared with sham therapy (= θεραπεία απατεώνων), benefits are limited in comparison with standard treatments".) ^[79].
    • Τα παυσίπονα φάρμακα: Ως πρός την επιλογή φαρμάκων γιά τη θεραπεία Δισκοκήλης, όπως είπαμε, ΔΕΝ υπάρχει ειδικό φάρμακο γιά Δισκοκήλη. Επίσης δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι κάποια αντιφλεγμονώδη ή μυοχαλαρωτικά φάρμακα υπερέχουν των άλλων. Αυτό είναι σημαντικό ως πρός το σκέλος κοστολόγιου (παράδειγμα: ένα ΜΣΑΦ κοστίζει 1,97 Εuro το κουτί των 20, και άλλο ΜΣΑΦ κοστίζει 8,67Χ2=17.34 Euro πάλι στό κουτί των 20)^[80]. Σε μιά άλλη έρευνα του έτους 2009 βρέθηκε ότι το αντιφλεγμονώδες Celecoxib (Celebrex Pfizer) σε δόση 200mg 1X2, είναι στατιστικά ανώτερο ως παυσίπονο σε σχέση με το ναρκωτικό Tramadol (Oxxalgan) σε δόση 50mg 1X4 ^[81]. Σε άλλη έρευνα του έτους 2009 βρέθηκε ότι "η συγχορήγηση Δικλοφαινάκης (Diclofenac, Voltaren Novartis) με βιταμίνες συμπλέγματος Β γιά 3 μέρες από το στόμα (Neurobion, Merck) ήταν αποτελεσματικότερη στόν πόνο από την μονοθεραπεία με δικλοφαινάκη",^[82] αλλά καλό είναι να επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα αυτά και από άλλους ερευνητές, διότι η επικρατούσα άποψη σήμερα είναι ότι οι βιταμίνες B-Complex δεν κάνουν τίποτε στην οσφυαλγία - ισχιαλγία, και είναι φάρμακο placebo. Δυστυχώς, συχνά ο πόνος της οσφυαλγίας ισχιαλγίας στην έκθλιψη δισκοκήλης (στάδια ΙΙΙ και IV κατά Χαρ. Γκούβα) είναι τόσο τρομακτικός, αγγίζει το 9,5 στήν κλίμακα 01-10, που ακόμα και οι συνδυασμοί αντιφλεγμονώδους + μυοχαλαρωτικού δεν επαρκούν γιά να κατευνάσουν έστω το 50% του πόνου. Εκεί πλέον, έχουν ένδειξη τα ναρκωτικά παυσίπονα φάρμακα όπως Κωδείνη (Lonarid, Lonalgal, Boehringer) ή η Τραμαδόλη (Tramadol, Oxxalgan), ή τα νεότερα φάρμακα γιά τον νευροπαθητικό πόνο Gabapentin (Neurontin, Pfizer) και το Pregabalin (Lyrica, Pfizer)^[83], και ^[84].
    • Τα φάρμακα νευροπαθητικού πόνου: Οπως αναφέρθηκε στην αρχή του άρθρου ο μεσοσπονδύλιος δίσκος είναι άνευρος (άνευ νεύρων), εκτός της περιφέρειας του δακτυλίου του, όπου έχει κάποιες προσκολλημένες νευρικές ίνες. Εχει αποδειχθεί σε μελέτη με δίσκους ζώντων και από πτώματα, ότι όταν επισυμβαίνουν ρήξεις του δακτυλίου, εκφυλιστικές ή τραυματικές, τότε κατά την διαδικασία επούλωσης διεισδύουν μέσα από την ρωγμή σε αυτόν νευρικά ινίδια ανάπλασης, που καθιστούν τον εκφυλισμένο δίσκο πλέον επώδυνο ^[85], ^[86]. Ετσι εξηγείται γιατί πονάνε οι ασθενείς με εκφυλισμένο δίσκο, ακόμα και άν δεν έχουν κήλη δίσκου, ή η κήλη δεν πιέζει ρίζα. Στις περιπτώσεις αυτές φαίνεται ότι η θεραπεία του άμεσου μέλλοντος θα είναι τα φάρμακα νευροπαθητικού πόνου. Σε Ιαπωνική έρευνα του 2007 επί 76 ασθενών με ισχιαλγία, σε 3μηνη χορήγηση, απεδείχθη ότι η Gabapentin (Neurontin Pfizer) είναι δραστική τόσο στην Κήλη Δίσκου όσο και στη Σπονδυλική Στένωση ^[87]. Σε μιά εργασία του 2009 από το Μιλάνο της Ιταλίας, τεκμηριώθηκε ότι "ο συνδυασμός Pregabalin (Lyrica, Pfizer) + Celecoxib (Celebrex, Pfizer)είναι ανώτερος της μονοθεραπείας γιά την Χρόνια οσφυαλγία" ^[88].
    • H Γλυκοζαμίνη είναι άχρηστη: H Γλυκοζαμίνη (Glucosamine), ανήκουσα επί σειρά ετών στά "συμπληρώματα διατροφής", απεδείχθη με έρευνα στό Όσλο της Νορβηγίας, ότι δεν είναι δραστική στην οσφυαλγία και τη δισκοπάθεια ^[89].
    • Οι παρασπονδυλικές ενέσεις Κορτικοειδών: H Κλινική εμπειρία έδειξε ότι υπάρχει σημαντική ωφέλεια σε επιλεγμένες περιπτώσεις ασθενών, ιδίως τρίτης ηλικίας, με τις παρασπονδυλικές ενέσεις Κορτικοστεροειδών Φαρμάκων (Dexamethasone=Celestone, ή Triamcinolone=Kenacort)^[90]. Ελληνική έρευνα Αναισθησιολόγων του 2000 στό Ιατρείο Πόνου του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών έδειξε ότι "Η επισκληρίδια χορήγηση κορτικοστεροειδών (Depo Medrol) με Bupivacaine (Marcaine, Astra) και Fentanyl σε περιπτώσεις ριζίτιδας έχει θεαματική ανταπόκριση μειώνοντας τον χρόνο θεραπείας και προκαλώντας ύφεση των ενοχλημάτων και επιστροφή των ασθενών στην εργασία τους" ^[91]. Αντίθετα σε Αμερικανικό άρθρο του έτους 2009 γράφει ότι οι ενέσεις Κορτιζόνης προσφέρουν προσωρινό αποτέλεσμα: «The efficacy of spinal injections is limited. Epidural corticosteroid injections may offer temporary relief of sciatica»^[92]. Είναι προφανές ότι οι διαφορές αυτές πρέπει να αποδοθούν σε διαφορετικά Target group ασθενών που αντιδρούν διαφορετικά στίς ενέσεις Κορτιζόνης στή σπονδυλική στήλη. Γιά παράδειγμα άριστες ενδείξεις γιά έγχυση Κορτιζόνης είναι το σύνδρομο Bertolotti (ετερόπλευρη ιεροποίηση Ο5), η πλάγια σπονδυλική στένωση, η κεντρική σπονδυλική στένωση, οι ρευματολογικού χαρακτήρος σπονδυλαρθρίτιδες, κλπ. Ομως η Πρόπτωση Κήλης δίσκου (στά στάδια Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, και ΙV, κατά Χ. Γκούβα) δυστυχώς δεν αποτελούν ένδειξη γιά έγχυση Κορτιζόνης. Τα στάδια V και VI κατά Χ.Γκούβα, έχουν ένδειξη Κορτιζόνης(εκφυλιστική δισκοπάθεια-σπονδυλαρθρίτις Facets)^[93].
    • Νευρολογικά ελλείμματα κάτω άκρων: Οι Περιπτώσεις με Ιππουριδική συνδρομή (απώλεια ούρων και κοπράνων) είναι απαραίτητο να χειρουργούνται επειγόντως. Οι περιπτώσεις με Ολική Παραλυτική ιπποποδία (Drop Foot) καλό είναι να χειρουργούνται σύντομα, ενώ περιπτώσεις με Ατελή Παραλυτική Ιπποποδία μπορούν να αντιμετωπισθούν συντηρητικά και αναμονή παρακολούθησης. Ομως, συμβαίνουν και παράδοξα. Από αναδρομική μελέτη σε 18.000 ασθενείς, εκ των οποίων το 30-40% έπασχε από δισκοκήλες, διαπιστώθηκε ότι oλικές παραλυτικές ιπποποδίες, είτε χειρουργηθούν είτε όχι, έχουν το ίδιο ποσοστό αποκατάστασης, περί το 50%. Επίσης, στην ίδια μελέτη, παρατηρήθηκε ότι οι ατελείς παραλυτικές ιπποποδίες λόγω δισκοκήλης, που δεν χειρουργήθηκαν, επανήλθαν με παρασπονδυλικές ενέσεις Κοτικοστεροειδών σε ποσοστό 95% μέσα σε 45 μέρες, και οι υπόλοιποι ασθενείς σε 6 μήνες. Σπάνια παρέμειναν αισθητικές διαταραχές πέραν των 12 μηνών και ελαφρά μυϊκή αδυναμία ^[94]
    • Συσκευές και Ιατρεία Πόνου: Τελευταία εμφανίσθηκαν στο εμπόριο ηλεκτρονικές συσκευές παυσίπονης ηλεκτροθεραπείας SCS οι οποίες εμφυτεύονται με ηλεκτρόδια κάτω από το δέρμα. Στα λεγόμενα Ιατρεία πόνου οι αναισθησιολόγοι εμφυτεύουν διαδερμικά ένα λεπτό καθετήρα στον επισκληρίδιο χώρο, τον ακινητοποιούν στό δέρμα, και από εκεί κάνουν ενέσεις μίγματος Πεθιδίνης (ναρκωτικό παυσίπονο) ή Fentanyl, με Μαρκαίνη(Marcaine Astra) (τοπικό αναισθητικό μεγάλης διάρκειας) μέχρι να υποχωρήσει η κρίση Οσφυαλγίας.
    • Eλξεις: Το έτος 2009 παρουσιάσθηκε από ορισμένα Θεραπευτήρια των Αθηνών το μηχάνημα αυτόματης σπονδυλικής Ελξης "DRS System 9000" με σκοπό την "ανάταξη της κήλης δίσκου, μέσα σε δέκα συνεδρίες και με ποσοστό επιτυχίας 85%". Οι περισσότεροι Ορθοπεδικοί δεν αποδέχονται την αποτελεσματικότητα της μεθόδου, αλλά είναι καλό να περιμένουμε κάποια χρόνια για περαιτέρω τεκμηρίωση. H Dr Desiree Lie, γράφει: "Traction has not been shown to improve symptoms for LBP patients with or without sciatica. Bed rest provides no benefits, and staying active is recommended" ("Οι έλξεις δεν προσφέρουν τίποτα στην Οσφυαλγία ισχιαλγία, όπως επίσης και η πολύ ξάπλα δεν προσφέρει. Συνιστούμε να παραμείνετε σε κίνηση δραστήριοι").
    • Κινεζικός Βελονισμός: Τα αποτελέσματα της θεραπείας με τον κινεζικό βελονισμό στην Οσφυαλγία Ισχιαλγία είναι αντικρουόμενα. Ο παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καθορίζει σαφέστατα ότι ο Βελονισμός ΔΕΝ θεραπεύει καμμία πάθηση, αλλά σε ορισμένες (παραθέτει πίνακα) βοηθά βραχυπρόθεσμα με παυσίπονη δράση. Ομως αυτή η παυσίπονη δράση του είναι βραχεία έως ανύπαρκτη. Η κλασσική απάντηση στούς θιασώτες του Βελονισμού είναι ότι η παυσίπονη δράση οφείλεται είτε σε "placebo effect" σε άτομα αποκαλούμενα παλαιά ΝΦΔ (νευροφυτικές διαταραχές), είτε είναι βραχείας ισχύος λόγω απελευθέρωσης ενδορφινών. Σαφώς όμως, ο Βελονισμός έχει ανύπαρκτο θεραπευτικό αποτέλεσμα στη Δισκοκήλη. Σε βραχείες ελαφρές περιπτώσεις, η παυσίπονη δράση του βελονισμού "συγχρονίζεται" με τον χρόνο ανάρρωσης της παθήσεως, και ο ασθενής νομίζει ότι δήθεν "έγινε καλά με το βελονισμό", κάτι ανάλογο με τα εικονικά φάρμακα placebo "γιά το λαιμό" που πωλούνται στά φαρμακεία γιά το κοινό συνάχι. Τα πάρεις, δεν τα πάρεις, γίνεσαι καλά σε 7-10 μέρες. Σε εργασία του Πανεπιστημίου Texas διαβάζουμε: "Απόδειξη για την αποτελεσματικότητα του Κινεζικού Βελονισμού είναι πεδίο διαμάχης, αλλά μεγάλες ποιοτικές μελέτες δεν έδειξαν καμμία ωφέλεια" ("Evidence for the benefit of acupuncture is conflicting, but no benefit has been proven in higher-quality trials")^[95]. Στο μεταξύ, επειδή η μέθοδος του κινεζικού βελονισμού διαδόθηκε αρκετά στήν Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, και μάλιστα ασκείται συχνά και από μη ιατρούς, πράγμα παράνομο, τον Οκτώβριο 2010 δημοσιεύθηκε βρεττανική μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Exeter όπου αναφέρεται ότι "...δεκάδες άτομα έχουν χάσει τη ζωή τους από κακή εφαρμογή μεθόδων βελονισμού στην Βρεττανία, ενώ καλούνται όλοι οι εναλλακτικοί γιατροί της χώρας να περάσουν συμπληρωματική, αυστηρή εκπαίδευση. Ογδόντα έξι άτομα έχουν χάσει τη ζωή τους τα τελευταία 45 χρόνια, στη Βρεττανία, επειδή οι γιατροί δεν είχαν τη σωστή εκπαίδευση"^[96].
    • Η Χρόνια Οσφυαλγία: Στην Χρόνια Φάση Οσφυαλγίας Ισχιαλγίας (ασυμπτωματική φάση), χρειάζονται συνήθως απλώς προφυλάξεις, κολύμβηση (τέλεια λύση είναι οι θερμαινόμενες πισίνες) και οι ειδικές ασκήσεις γυμναστικής. "Διατηρήσου Ισχυρός, Εύκαμπτος, και Ευθυγμαμισμένος ("Stay Strong, Flexible and Coordinated") συνιστούν οι Αμερικανοί ειδικοί του Πανεπιστημίου της Washington. Τα κυριώτερα αίτια που βλάπτουν στην Χρόνια Οσφυαλγία, είναι η Παχυσαρκία, η άρση βαρών, η πολύωρη ορθοστασία και η σκυφτή εργασία. Σπάνια να χρειασθεί εγχείρηση ένας ασθενής με χρόνια οσφυαλγία ισχιαλγία. Συνήθως αυτό συμβαίνει άν εμφανισθεί Σπονδυλική Στένωση. Μέθοδοι θεραπείας όπως οι έλξεις, το ΤENS, ο Bελονισμός, η Mαγνητοθεραπεία κλπ είναι άνευ πρακτικού θεραπευτικού αποτελέσματος, ίσως προσφέρουν απλώς προσωρινή ανακούφιση ως "εικονικό φάρμακο" (placebo effect), και μάλλον "συγχρονίζονται με τον χρόνο ανάρρωσης του ασθενούς", όπως εύστοχα γράφουν οι Αμερικανοί Hugo Keim, Kirkaldy Willis και Frank Netter ^[97].
    • Ζώνες Οσφύος: Η Ζώνη Οσφύος και οι "ειδικοί" νάρθηκες δεν είναι αποδεκτές από τους περισσότερους ειδικούς ερευνητές, και είναι στατιστικά αναποτελεσματικές όπως απέδειξε διπλή τυφλή μελέτη, άν και μερικοί ασθενείς ωφελούνται από τη θερμότητα που προκαλούν οι ζώνες. Αμερικανική εργασία των Wassell και συνεργατών σε 13.873 εργάτες, του έτους 2000 απέδειξε ότι οι ζώνες οσφύος δεν προσφέρουν τίποτε στην οσφυαλγία ούτε την προλαμβάνουν. ^[98], και ^[99].
    • Ορθοπεδικά στρώματα ύπνου: Επειδή, αρκετοί ασθενείς ρωτούν "τι στρώμα ύπνου να αγοράσω;", είναι σίγουρο ότι αυτό που προέχει είναι το κρεββάτι κάτω από το στρώμα να έχει σανίδια, και όχι ελαστικά σύρματα που βουλιάζουν (σουμιές), πράγμα που δεν το βλέπουμε πιά σε οικίες αλλά -όλως παραδόξως- το βλέπουμε σε ξενοδοχεία 5 αστέρων, μάλλον από άγνοια της Διεύθυνσης! Οσο γιά την επιλογή Στρώματος Ύπνου, πρακτικά δεν έχει καμμία σημασία η επιλογή του, όπως απέδειξε η συγκριτική μελέτη ιατρών από τη Δανία, η οποία κατέληξε στό συμπέρασμα "Ένα στρώμα νερού (Akva, Denmark) και ένα στρώμα αφρού (μαλακή πολυουρεθάνη, Tempur, Denmark) επηρεάζει γενικά θετικώς τα συμπτώματα οσφυαλγίας, τη λειτουργία, και τον ύπνο, πιο θετικά από ένα σκληρό στρώμα (Hard Mattress), αλλά οι διαφορές ήταν στατιστικά μικρές".(Conclusion: "The Waterbed (Akva, Denmark) and foam mattress (Tempur) did influence back symptoms, function and sleep more positively as apposed to the hard mattress (Innovation Futon), but the differences were small").^[100]
    • Διατροφή και δισκοπάθεια: Στό ευρύ κοινό, επικρατεί η λανθασμένη άποψη, ότι δήθεν η διατροφή με αλμυρές τροφές, προκαλεί τη δημιουργία αλάτων στή Σπονδυλική Στήλη. Μέχρι σήμερα όμως, ουδεμία συσχέτιση έχει αποδειχθεί μεταξύ είδους διατροφής και εκφυλιστικών αλλοιώσεων της Σπονδυλικής Στήλης, δηλαδή Κήλη Δίσκου, εκφυλιστική Δισκοπάθεια, και Εκφυλιστική Σπονδυλαρθρίτιδα. Φυσικά, είναι εντελώς ατεκμηρίωτη επιστημονικά αλλά και αστεία, η συμβουλή ορισμένων παλιών ιατρών προς τούς ασθενείς με Σπονδυλαρθροπάθεια "εχεις άλατα στή σπονδυλική στήλη, μη τρώς αλμυρά και σάλτσες". Εξ'άλλου, τα οστεόφυτα (αυτά αποκαλεί ο λαός "άλατα") αποτελούνται από Φωσφορικό Ασβέστιο [Ca3(PO4)2], ενώ τό αλάτι των τροφών είναι τό Χλωριούχο Νάτριο (ΝaCl) που έχει επιπτώσεις στήν Υπέρταση, όχι στή Δισκοπάθεια^[101].

      Η χειρουργική θεραπεία της κήλης δίσκου οσφύος

      • Η Ιστορία των επεμβάσεων: Η αλήθεια είναι ότι οι ενδείξεις γιά χειρουργική επέμβαση στη Δισκοκήλη αλλάζουν ραγδαία με τα χρόνια. Οι δυτικές κοινωνίες, και ιδίως η Ελληνική διάκεινται με μεγάλη επιφυλακτικότητα και αρνητισμό απέναντι σε εγχειρήσεις στη σπονδυλική στήλη. Αυτό εξαρτήθηκε από πολλούς παράγοντες. Ενας παράγων είναι η απόκτηση αρνητικής εμπειρίας ασθενών με τις πολλές επιπλοκές στό παρελθόν. Δεύτερος παράγων είναι η εφεύρεση της Μαγνητικής Τομογραφίας. Πιό εύκολα τώρα οι ιατροί μπορούν να επιλέξουν "ποιός χρειάζεται εγχείρηση, και ποιός όχι". Ενας τρίτος παράγων είναι η εξέλιξη της τεχνολογίας εργαλείων γιά την επέμβαση. Ομως, ο κυριότερος παράγων που μάλλον αποκρύπτεται βιβλιογραφικά, είναι η "ιατρογενής ζήτηση" λόγω της μεγάλης αύξησης του αριθμού Ορθοπεδικών και ιδίως Νευροχειρουργών τα τελευταία χρόνια. Στις ΗΠΑ με πληθυσμό 308.000.000 άτομα, γίνονται ετησίως 500.000 εγχειρήσεις γιά Δισκοπάθεια (Half million Back operations)^[102]. Στην Ελλάδα, μιά χώρα που δεν τα πάει καλά με τη στατιστική - μέχρι το 2010 δεν ήξερε ούτε κάν πόσους δημόσιους υπάλληλους έχει- δεν είναι γνωστός ο αριθμός αυτός των επεμβάσεων, πάντως κατ'εκτίμηση του Χαράλαμπου Γκούβα πρέπει να γίνονται 12.000-15.000 ετησίως. Μεταπολεμικά και μέχρι το 1970 περίπου, πρακτικά γίνονταν ελάχιστες εγχειρήσεις γιά Δισκοκήλη στην Ελλάδα. Ο πρώτος Νευροχειρουργός που έκανε στήν Ελλάδα τέτοιες εγχειρήσεις είναι ο Δώρος Οικονόμου στην Πολυκλινική Αθηνών και αργότερα ακολούθησαν οι Ιωάννης Βασιλούδης, Παναγιώτης Σουκάκος, Γεώργιος Σάπκας, Γεώργιος Αλεξόπουλος, κλπ. Σταδιακά άρχισαν να κάνουν τέτοιες εγχειρήσεις τη δεκαετία του 80 οι Ορθοπεδικοί με εξειδίκευση στη Σπονδυλική Στήλη στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Πάτρα, Κρήτη, κλπ και μάλιστα με ασκόπως μεγάλο εύρος ενδείξεων. Ομως η καταιγίδα των επιπλοκών εξανάγκασε την Ορθοπεδική κοινότητα να ανακρούσει πρύμναν και παρά τη βελτίωση της τεχνολογίας - το ειδικό χειρουργικό κρεββάτι γιά εγχείρηση Δισκεκτομής εφευρέθηκε το 1980 - οι εγχειρήσεις μειώθηκαν, ώσπου ανέλαβαν οι Νευροχειρουργοί τη μεγάλη πλειοψηφία των εγχειρήσεων αυτών τη δεκαετία μετά το 1990.
      • Οι εγχειρήσεις σήμερα: Σήμερα 2010 στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι πραγματοποιούν τέτοιες επεμβάσεις τουλάχιστον 300 Ορθοπεδικοί και Νευροχειρουργοί. Μετά τη μεγάλη εμπειρία που αποκτήθηκε από τις διάφορες μεθόδους Δισκεκτομής, οι ενδείξεις γιά εγχείρηση σε κήλη δίσκου οσφύος καθορίζονται σήμερα υποχρεωτικά με βάση το συνδυασμό της κλινικής εικόνας με την εικόνα της Μαγνητικής Τομογραφίας. Στον παρατιθέμενο πίνακα του Χαράλαμπου Γκούβα, φαίνονται ποιές ομάδες ασθενών χρειάζονται συντηρητική αγωγή και ποιές ομάδες χρειάζονται επέμβαση. Εγχειρήσεις που γίνονται σήμερα για Δισκοκήλη (στο 5-10% των ασθενών) είναι η κλασσική θυριδωτή δισκεκτομή (Fenestretion), η διαδερμική δισκεκτομή, η μικροδισκεκτομή με Laser, η Δισκεκτομή με σπονδυλοδεσία, ο Τεχνητός Δίσκος, κλπ. Ολες γίνονται με οπίσθια προσπέλαση εκτός του τεχνητού δίσκου που γίνεται με πρόσθια προσπέλαση (από την κοιλιά). Με τα χρόνια η αποτελεσματικότητα των εγχειρήσεων αυξάνεται, και οι επιπλοκές μειώνονται. Σε μιά τυχαιοποιημένη μελέτη 5 ερευνητών στην Ολλανδία (2008) που δημοσιεύθηκε στό British Medical Journal και στό Medscape Journal of Medicine ελέγχθηκε η αποτελεσματικότητα της συντηρητικής και της χειρουργικής θεραπείας γιά Κήλη Δίσκου με Ισχιαλγία. Τα συμπεράσματα είναι ότι "μετά από 1-2 χρόνια δεν υπήρξαν διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων, απλώς οι χειρουργημένοι απαλλάσσονταν νωρίτερα από τον πόνο στό κάτω άκρο". Ειδικότερα, το ακριβές συμπέρασμα έχει ως εξής: "Conclusions: Five investigators from The Netherlands report in the British Medical Journal in 2008 on a randomized controlled trial at 9 Dutch hospitals of 283 patients who had had sciatica for 6-12 weeks. After 1 and 2 years, there were no significant differences in disability between the surgical and the conservative arms of the trial. Twenty percent (20%) of both groups reported an unsatisfactory outcome at 2 years. However, surgery did provide more rapid relief of leg pain early on, and 44% of the group treated conservatively eventually had surgery. Both treatments of sciatica are obviously unsatisfactory for many patients".^[103]
      • Aποτελέσματα των επεμβάσεων: Εμπειρικά φαίνεται ότι σε "έμπειρα χέρια" σήμερα η Οσφυϊκή Δισκεκτομή έχει βραχυπρόθεσμα καλά αποτελέσματα πάνω από 90%. Βέβαια υπάρχει ένα σοβαρό πρόβλημα σε ορισμένες χώρες. Είναι το φαινόμενο "Γιάννης κερνάει και Γιάννης πίνει". Δηλαδή οι χειρουργικές ομάδες που πραγματοποιούν μιά σειρά επεμβάσεων, αυτοδιορίζονται οι ίδιες ως κριτές και εκτιμητές της αποτελεσματικότητας των επεμβάσεων, πράγμα απαράδεκτο έως γελοίο! Το σωστό θα ήταν η πιστοποίηση και ο έλεγχος να γίνεται ανωνύμως από άλλα κέντρα μακριά από το ερευνητικό. Τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της Οσφυϊκής Δισκεκτομής είναι σαφώς χειρότερα από τα βραχυπρόθεσμα, λόγω της συμπλησίασης των δύο παρακείμενων σπονδύλων εκτός και άν γίνει τοποθέτηση μεταλλικών εξαρτημάτων (σπονδυλοδεσία, διαχωριστής ακανθωδών αποφύσεων, κλπ). Τελευταία παρουσιάσθηκε και μικρή τεχνητή άρθρωση γιά τις αρθρώσεις των Γληνίσκων (Fenix). Ο Τεχνητός Δίσκος, διαδεδομένος στίς ΗΠΑ και τη Γερμανία, με πληθώρα δικαστικών αγωγών γιά Ιατρική Αμέλεια, άν και υποσχέθηκε πολλά, μάλλον απογοήτευσε τους Ορθοπεδικούς. Οι επιπλοκές του είναι σημαντικές και πολλές στις εμφυτεύσεις Τεχνητού Δίσκου: (1) Αιματώματα του Κοιλιακού τοιχώματος (abdominal wall hematomas), (2) Διεγχειρητικές βλάβες αγγείων (vascular injury), (3) (Ρήξεις της Σκληράς Μήνιγγος (dural tears), (4) Κακώσεις Νεύρων (Nerve injury), (5) Παλίνδρομη εκσπερμάτιση στούς άνδρες (Retrograde ejaculation in males), (6) Παρεκτόπιση της πρόθεσης (Migration of the prosthesis). ^[104].
      • Νέα είδη επεμβάσεων: Το έτος 2007 ανακοινώθηκε από το Πανεπιστήμιο του Stanford των ΗΠΑ, η χρήση της Ακτινοχειρουργικής (Radiosurgery, English Wikipedia) με το μηχάνημα CyberKnife, χωρίς καμμία χειρουργική τομή και αναμένουμε περισσότερες εξελίξεις στό μέλλον από αυτή τη μέθοδο.^[105]. Το έτος 2010 ανακοινώθηκε στην Ελλάδα η πρώτη επέμβαση Ρομποτικής Διαδερμικής Σπονδυλοδεσίας στην Ελλάδα που πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στο Διαγνωστικό & Θεραπευτικό Κέντρο Αθηνών ΥΓΕΙΑ. Η επέμβαση διενεργήθηκε από την Ομάδα Ρομποτικής Χειρουργικής Σπονδυλικής Στήλης του ΥΓΕΙΑ, υπό τον ορθοπεδικό χειρουργό Μπενάρδο Νικόλαο σε ασθενή 70 ετών με το ρομποτικό σύστημα Spine Assist για χειρουργικές επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη. Το σύστημα Spine Assist παρέχει στο χειρουργό τη δυνατότητα τρισδιάστατης απεικόνισης, βασισμένης στην αξονική τομογραφία του ασθενούς. Μέσω του ειδικά σχεδιασμένου λογισμικού, ο γιατρός μπορεί να επιλέξει τα κατάλληλα εμφυτεύματα και να ελέγξει τη σωστή τοποθέτησή τους σε κάθε σπόνδυλο ξεχωριστά^[106] και ^[107]

        Κήλη δίσκου οσφύος και άθληση

        • Η σωματική άσκηση στον ασθενή με δισκοπάθεια, είναι σημαντικός παράγων τόσο γιά την πρόληψη, όσο και στην αποθεραπεία κρίσεων οσφυαλγίας. Μέχρι τη δεκαετία του 70 είχαμε στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ πρακτικά μόνο τη λεγόμενη Σουηδική Γυμναστική, μετά άρχισε η μόδα του αργού τρεξίματος σε εξωτερικούς χώρους (Jogging), και από τη δεκαετία του 80 μέχρι σήμερα επικρατεί το λεγόμενο fitness (φόρμα), δηλαδή ενόργανη γυμναστική σε κλειστά γυμναστήρια^[108]. Ηδη αποκτήθηκε αρκετή πείρα σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα αυτής της άθλησης και μάλιστα το American College of Sports Medicine έχει συγκεντρώσει αρκετά δεδομένα τεκμηρίωσης των γνώσεων (http://www.exerciseismedicine.org). Ετσι, σε γενικές γραμμές σήμερα επικρατούν οι εξής απόψεις γιά τον ρόλο της άθλησης στη Δισκοπάθεια: ^[109].
        • Βλαπτική άθληση: Είναι γνωστό ότι στίς οξείες κρίσεις κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου απαγορεύεται η άθληση κάθε είδους. Ηπια άθληση αρχίζει στή φάση ανάρρωσης με ασκήσεις κοιλιακών μυών. Στις χρόνιες Οσφυαλγίες, ή στήν Χρόνια Ασυμπτωματική Φάση (ΧΑΦ) ενός ασθενούς με Κήλη Δίσκου Οσφύος κάθε άθλημα που πονάει θα πρέπει να αποφεύγεται. Η εμπειρία έχει δείξει ότι γενικώς βλάπτουν οι εξής 4 ομάδες αθλημάτων^[110]:
        • (1) Αθλήματα με στροφική καταπόνηση (πχ ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλλευ, τέννις, karate)
        • (2) Αθλήματα με έντονη κινητική ενέργεια: (πχ ρακέτες, μπάσκετ)
        • (3) Αθλήματα με εμβολοειδή καταπόνηση: (πχ ιππασία, χοροπηδήματα χορευτικής «aerobic», ποδήλατο βουνού, surfing, moto cross, κλπ)
        • (4) Αθλήματα με κάθετη φόρτιση οσφύος (πχ άρση βαρών, αλμα εις τριπλούν)^[111]
        • Ωφέλιμη άθληση: Πολλά αεροβικά αθλήματα έχουν ευνοϊκή επίδραση στην οσφυαλγία λόγω Κήλης Δίσκου. Τέτοια είναι, η κολύμβηση (40 λεπτά στο νερό), το περπάτημα, μία ώρα κάθε μέρα, το ελαφρό τρέξιμο (Jogging), η πεζοπορία πόλης, η ορεινή πεζοπορία, η ήπια ποδηλασία, η ήπια αεροβική γυμναστική εδάφους (aerobic), και η σουηδική γυμναστική. Σε καθημερινή βάση ενδείκνυνται οι ειδικές ασκήσεις Οσφυαλγίας. Ζητείστε από το φυσικοθεραπευτή σας να σας εκπαιδεύσει σ’ αυτές.^[112]
        • Οργανα γυμναστικής: Δεκάδες μοντέλα οργάνων γυμναστικής έχουν σχεδιασθεί και πουληθεί ως ενδεικνυόμενα γιά την σπονδυλική στήλη, ακόμα και αυτοκόλλητες συσκευές ηλεκτρομυοεκγύμνασης. Δυστυχώς όλα αυτά τα όργανα οικίας, σύντομα "τα βαριέται" ο ασθενής και εγκαταλείπει τη χρήση τους. Στο γυμναστήριο, τα όργανα γυμναστικής που ωφελούν ή βλάπτουν, είναι^[113]: Ωφελεί, ο διάδρομος (τάπητας δρόμου, Runner) με ταχύτητα μέχρι 6Km/h. Ωφελεί το στατικό ποδήλατο (επίπεδο 5. Ωφελούν οι έλξεις σε μονόζυγο. Βλάπτει η άρση βαρών. Ποτέ δεν χρησιμοποιούμε όργανα με άρση βαρών όρθιοι ή καθιστοί. Βάρη μπορεί να χρησιμοποιούνται μόνο σε πάγκο με τον ασθενή ξαπλωμένο. Βλάπτουν τα όργανα που προκαλούν κάθετη φόρτιση της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης ή έντονες εμβολοειδείς κινήσεις^[114]. Επικίνδυνο όργανο γιά βλάβη δίσκου είναι το όργανο κάθετων δονήσεων Power Plate και πρέπει να αποφεύγεται, γιατί αναφέρθηκαν περιστατικά ρήξης δίσκων και μηνίσκων. ^[115].

          Πρόληψη της Κήλης Δίσκου

          Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα και η αλήθεια είναι ότι σε κανένα κλασσικό σύγγραμμα δεν θα συναντήσουμε αντίστοιχη καταχώρηση. Πιό πάνω περιγράφηκε ένας μεγάλος αριθμός αιτίων που προκαλεί την "Εκφυλιστική Νόσο των Δίσκων" και κατ επέκταση την Κήλη Δίσκου. Πρακτικά δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα τρία σημαντικότερα αίτια που προκαλούν τη νόσο. Τα γονίδιά μας, που ευθύνονται γιά το ελλατωματικό Κολλαγόνο ΙΧ στό δακτύλιο, ούτε να αναστρέψουμε το γήρας, αλλά ούτε και να ξαναγυρίσουμε στήν τετραποδική στήριξη των Πιθηκοειδών! Μπορούμε όμως να λάβουμε υπόψη μας κάποια απλά μέτρα που αποδεδειγμένα αυξάνουν ή μειώνουν τους κινδύνους Κήλης Δίσκου. Αυτά είναι:
          
        • Η Παχυσαρκία αυξάνει στατιστικά τον κίνδυνο εμφάνισης Κήλης Δίσκου, λόγω υπερφόρτισης, άν και μεγάλο ποσοστό χειρουργηθέντων ασθενών με δισκοκήλη ήταν κομψοί (νορμοβαρείς).
        • Η Πλήρης έλλειψη άσκησης αυξάνει τον κίνδυνο, αλλά και η ανεξέλεγκτη λανθασμένη άσκηση επίσης τον αυξάνει.^[116]
        • Ο μεσημβρινός ύπνος, βελτιώνει την βιολογική τροφοδοσία του δίσκου και προλαμβάνει την Δισκοκήλη. ^[117]
        • Το Κάπνισμα προκαλεί αγγειοσύσπαση των αγγείων του δίσκου και σταδιακή εκφύλισή του, άρα Δισκοκήλη ^[118].
        • Οι επαναλαμβανόμενες άρσεις βαρών, η επαναλαμβανόμενη σκυφτή εργασία, η πολύωρη καθιστική ζωή και η πολύωρη ορθοστασία, αυξάνουν τον κίνδυνο γιά εκδήλωση Κήλης Δίσκου Οσφύος.^[119]
        • Συμβουλές μάλλον άχρηστες: Στην κλινική πράξη, οι Ιατροί Γενικής Ιατρικής και οι Ορθοπεδικοί, συνηθίζουν να συμβουλεύουν τους ασθενείς με Οσφυαλγία - Ισχιαλγία, τι να προσέχουν στό μέλλον ώστε να μήν έχουν συχνές υποτροπές, αρκετοί δέ δίνουν τις συμβουλές αυτές σε έντυπο. Στο ερώτημα άν καταφέρνουν τίποτε με αυτές τις συμβουλές οι ιατροί η απάντηση είναι "μιά τρύπα στό νερό" (δηλαδή όχι) όπως απέδειξε μιά αναδρομική μελέτη Δανών Ορθοπεδικών. Ειδικότερα η μελέτη καταλήγει στό εξής συμπέρασμα: "Conclusion: Η εκπαίδευση στην βελτίωση τεχνικών ανύψωσης βαρών και στην βελτίωση τεχνικών συμπεριφοράς (συμβουλές) δεν είναι συνακόλουθη (συνεπής, εκ μέρους των ασθενών ), και γενικά δεν έχει επίδραση στην εμφάνιση κρίσεων οσφυαλγίας".^[120]

          Το μέλλον στην κήλη δίσκου οσφύος

          • Η σημερινή θεραπεία της Κήλης Δίσκου Οσφύος έχει κατασταλάξει σε 4 θεραπείες: Συντηρητική αγωγή, Δισκεκτομή, Σπονδυλοδεσία, και Τεχνητός Δίσκος. Είναι προφανές ότι όλες οι 4 μέθοδοι έχουν προβλήματα και ουδεμία λύνει το πρόβλημα 100%.
          • Το έτος 1997 ανακοινώθηκαν πολύ καλά αποτελέσματα στή συμπτωματική αγωγή του νευροπαθητικού πόνου της Κήλης Δίσκου με το φάρμακο Γκαμπαπεντίν (Gabapentin, NEURONTIN Pfizer), του οποίου η μετεξέλιξη είναι από το έτος 2008 το Pregabalin (LYRICA Pfizer)^[121]
          • Eτος 2008: Η έρευνα σήμερα στρέφεται σε δύο κατευθύνσεις: Στο να βρεθεί μέθοδος που να προλαμβάνει την εκφύλιση των δίσκων, και στό να βρεθεί μέθοδος βιολογικής αναγέννησης των δίσκων και βιολογικής επούλωσης της Δισκοκήλης. Η Γονιδιακή Θεραπεία (Gene Therapy) και η θεραπεία με Βλαστοκύτταρα φαίνεται ότι θα είναι η ιδεώδης λύση στό μέλλον, και θα στοχεύει στην ανάπλαση πρωτεινών του δίσκου όπως ήδη δημοσιεύθηκε από Ιάπωνες Ορθοπεδικούς το έτος 2008^[122]
          • To έτος 2010 ανακοινώθηκε ότι η χρήση των νέων φαρμάκων που αποκαλούνται Anti-TNF Factors, πχ το Adalimumab (HUMIRA), το Etarencept (ENBREL), κλπ μειώνει τα συμπτώματα Οσφυαλγίας Ισχιαλγίας (πόνος στό πόδι) και μειώνει μέσα σε 6 μήνες την πιθανότητα γιά εγχείρηση^[123]. To ακριβές πόρισμα της μελέτης στην Ελβετία και Ιταλία δεν φαίνεται τόσο εντυπωσιακό αλλά αξίζει να μελετηθεί: "Conclusion: Use of adalimumab is associated with a reduction in leg pain at 6 months in patients with sciatica. Use of adalimumab is associated with a reduced need for surgical diskectomy at 6 months in patients with sciatica". ^[124]